BEYAZ RUSYA’NIN DIŞ TİCARETİ -1995-2006 YILLARI
Beyaz Rusya, 2006 yılı itibariyle 19,7 milyar dolar ihracat, 22,3 milyar dolar ithalat gerçekleştirilmiş, ülkenin dış ticaret hacmi 42 milyar doları aşmıştır. Özellikle 2003 yılından bu yana ihracat ve ithalatta yüksek artış oranları dikkat çekmektedir. Dış ticaret açığı 2006 yılında, son 10 yılın ortalamasının oldukça üzerinde, 2,6 milyar dolar civarında gerçekleşmiştir.
|
Milyon $
|
1995
|
1996
|
1997
|
1998
|
1999
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2004
|
2005
|
2006
|
|
Ticaret Hacmi
|
10367
|
12591
|
15990
|
15619
|
12583
|
15972
|
15737
|
17113
|
21504
|
30265
|
32687
|
42062
|
|
İhracat
|
4803
|
5652
|
7301
|
7070
|
5909
|
7326
|
7451
|
8021
|
9946
|
13774
|
15979
|
19739
|
|
İthalat
|
5564
|
6939
|
8689
|
8549
|
6674
|
8646
|
8286
|
9092
|
11558
|
16491
|
16708
|
22323
|
|
Denge
|
-761
|
-1287
|
-1388
|
-1479
|
-765
|
-1320
|
-835
|
-1071
|
-1612
|
-2717
|
-729
|
-2584
|
|
İhracat Artışı
|
|
17.68
|
29.18
|
-3.16
|
-16.42
|
23.98
|
1.71
|
7.65
|
24.00
|
38.49
|
16.01
|
23.53
|
|
İthalat Artışı
|
|
24.71
|
25.22
|
-1.61
|
-21.93
|
29.55
|
-4.16
|
9.73
|
27.12
|
42.68
|
1.32
|
33.61
|
Kaynak: Beyaz Rusya Cumhuriyeti İstatistik ve Analiz Bakanlığı http://belstat.gov.by/homep/en/indicators/main1.php
BEYAZ RUSYA’NIN DIŞ TİCARETİ – 2007 Yılının İlk 8 Ayı
|
|
2006
|
2007
|
% Değişim
|
|
(milyon $)
|
Ocak-Ağustos
|
Ocak- Ağustos
|
Ocak- Ağustos
|
|
Ticaret Hacmi
|
27.070
|
32.579
|
20.40
|
|
İhracat
|
13.003
|
15.110
|
16.20
|
|
İthalat
|
14.067
|
17.469
|
24.20
|
|
Denge
|
-1.064
|
-2.360
|
121.79
|
Kaynak: Beyaz Rusya Cumhuriyeti İstatistik ve Analiz Bakanlığı
http://belstat.gov.by/homep/en/indicators/main1.php
2007 yılının ilk 8 ayında Beyaz Rusya’nın ihracatı %16,2 gibi yüksek bir oranda arttığı halde (üstelik bu artış petrol ürünleri ihracatındaki önemli düşüşlere rağmen sağlanmıştır), ithalat, artan doğalgaz fiyatlarının ve canlı iç talebin etkisiyle daha da yüksek oranda, %24,2 civarında arttığından dış ticaret açığı çok yüksek oranda artmıştır. Geçen yılın ilk 8 ayında 1 milyar dolar civarında olan dış ticaret açığı 2007 yılının aynı döneminde 2 katından fazla artışla artışla 2,3 milyar dolar civarına yükselmiştir. Dış ticaret açığının en önemli kaynakları Rusya Federasyonu ile yapılan dış ticarette verilen 4,7 milyar dolarlık açık ile Almanya ile dış ticarette verilen 1 milyar dolar açıktır. Diğer taraftan Beyaz Rusya, BDT ülkeleri dışındaki ülkelerle olan dış ticaretinde 2,14 milyar dolar fazla vermiştir.
2006 yılının tamamında cari işlemler hesabı 1,4 milyar dolar açık vermiştir. Bu rakam ülke GSYH’sının %4,1’ine tekabül etmektedir. Bir önceki yıl cari hesap 434 milyon dolar fazla vermişti. 2006 yılında kaydedilen cari açık ülkenin bağımsızlığından beri verdiği en yüksek cari açık olmuştur. 2007 yılının ilk yarısı itibariyle ise cari açıktaki artışın hızlanarak sürdüğü görülmektedir. Geçen yılın ilk yarısında 205 milyon dolar açık veren cari hesap, 2007 yılının ilk yarısında 1,15 milyar dolar açığa ulaşmıştır. Aynı dönemde net hizmet ihracatı %129 gibi çok yüksek bir oranın arttığı halde, dış ticaret açığının yüksek oranda artmış olması, cari açığın geçen yılın aynı dönemine göre 4 katından fazla artmasında etkili olmuştur.
BEYAZ RUSYA’NIN DIŞ TİCARETİNİNİN YAPISI
2006 yılı verilerine göre Beyaz Rusya’nın ithalatında %58,6 payıyla ilk sırayı Rusya Federasyonu almaktadır. İkici sıradaki Almanya’nın payı açık ara daha düşüktür; ülke ithalatının %7,5’si Almanya’dan yapılmaktadır. Almanya’yı Ukrayna, Polonya ve Çin izlemektedir. Türkiye, 114 milyon dolarlık ihracatıyla ve %0,51 payıyla 18. sıradadır. Bu noktada, Türkiye’nin Beyaz Rusya’ya ihracatı rakamında Türkiye istatistikleri ile Beyaz Rusya istatistikleri arasında büyük farklılık olduğu dikkat çekmektedir. Beyaz Rusya istatistikleri Türkiye’nin ihracatını Türkiye istatistiklerine göre iki katına yakın daha fazla göstermektedir.
|
Sıra No
|
Ülke
|
İthalat (dolar)
|
Pay (%)
|
|
1
|
Rusya Federasyonu
|
$13,084,337,900
|
58.61
|
|
2
|
Almanya
|
$1,669,934,400
|
7.48
|
|
3
|
Ukrayna
|
$1,224,686,900
|
5.49
|
|
4
|
Polonya
|
$765,040,800
|
3.43
|
|
5
|
Çin
|
$548,615,200
|
2.46
|
|
6
|
İtalya
|
$496,967,000
|
2.23
|
|
7
|
ABD
|
$283,939,700
|
1.27
|
|
8
|
Fransa
|
$270,561,900
|
1.21
|
|
9
|
Hollanda
|
$219,966,200
|
0.99
|
|
10
|
Brezilya
|
$209,921,700
|
0.94
|
|
11
|
İngiltere
|
$184,709,000
|
0.83
|
|
12
|
İsviçre
|
$177,230,500
|
0.79
|
|
13
|
Litvanya
|
$170,298,800
|
0.76
|
|
14
|
Belçika
|
$164,919,000
|
0.74
|
|
15
|
Japonya
|
$139,967,400
|
0.63
|
|
16
|
Çek Cumhuriyeti
|
$139,221,300
|
0.62
|
|
17
|
İsveç
|
$114,811,800
|
0.51
|
|
18
|
Türkiye
|
$114,134,600
|
0.51
|
|
19
|
Letonya
|
$111,876,000
|
0.50
|
|
20
|
Macaristan
|
$111,773,800
|
0.50
|
|
|
İlk 20 Ülke Toplamı
|
$20,202,913,900
|
90.50
|
|
|
Toplam İthalat
|
$22,323,210,500
|
|
Kaynak : Birleşmiş Milletler UN COMTRADE İstatistikleri
Yine 2006 yılı istatistiklerine göre Beyaz Rusya’nın ihracatında da en yüksek payı %34,7 ile Rusya Federasyonu almaktadır. Bu ülkeyi %17,7 payıyla Hollanda, %7,5 payıyla İngiltere, %6,2 payıyla Ukrayna, %5,2 payıyla Polonya ve %3,8 payıyla Almanya izlemektedir. Ülkenin ihracatındaki ülke çeşitliliğinin ithalatına oranla daha fazla olduğu gözlemlenmektedir. Türkiye %0,2 payla 30. sıradadır. Burada da Türkiye istatistikleri ile farklılık gözlemlenmektedir, Beyaz Rusya makamlarının verdiği rakam bu defa 7 milyon dolar civarında daha düşüktür.
|
Sıra No
|
Ülke
|
İhracat (dolar)
|
Pay (%)
|
|
1
|
Rusya Federasyonu
|
$6,849,618,600
|
34.70
|
|
2
|
Hollanda
|
$3,494,515,900
|
17.70
|
|
3
|
İngiltere
|
$1,474,915,100
|
7.47
|
|
4
|
Ukrayna
|
$1,234,048,700
|
6.25
|
|
5
|
Polonya
|
$1,032,800,300
|
5.23
|
|
6
|
Almanya
|
$752,555,900
|
3.81
|
|
7
|
Letonya
|
$462,001,000
|
2.34
|
|
8
|
ABD
|
$446,818,000
|
2.26
|
|
9
|
Litvanya
|
$432,701,800
|
2.19
|
|
10
|
Çin
|
$399,148,900
|
2.02
|
|
11
|
İsveç
|
$365,708,800
|
1.85
|
|
12
|
Kazakistan
|
$261,089,800
|
1.32
|
|
13
|
Brezilya
|
$207,429,700
|
1.05
|
|
14
|
Fransa
|
$202,885,800
|
1.03
|
|
15
|
İtalya
|
$172,418,700
|
0.87
|
|
16
|
Hindistan
|
$112,980,500
|
0.57
|
|
17
|
Macaristan
|
$97,669,900
|
0.49
|
|
18
|
Belçika
|
$95,852,400
|
0.49
|
|
19
|
Moldova
|
$95,682,300
|
0.48
|
|
20
|
Estonya
|
$94,499,200
|
0.48
|
|
|
Liste Toplamı
|
$18,285,341,300
|
92.64
|
|
30
|
Türkiye
|
$38,652,100
|
0.20
|
|
|
Toplam İhracat
|
$19,738,543,400
|
|
Kaynak : Birleşmiş Milletler UN COMTRADE İstatistikleri
SITC Rev. 3. 4 basamaklı sektörler bazında Beyaz Rusya’nın ithalatındaki ilk 20 madde aşağıda verilmiştir. İlk sıraları ham petrol ve doğal gazın aldığı görülmektedir; iki mal grubunun toplam payı %30 civarındadır. Bu malları hurda demir ve motorlu taşıtlar izlemektedir.
Beyaz Rusya’nın İthalatında İlk 20 Madde
|
Sıra
|
Madde Kodu (SITC Rev.3)
|
Madde Tanımı
|
Miktar $
|
Payı %
|
|
1
|
S3-3330
|
Ham Petrol
|
5,607,757,000
|
25.12
|
|
2
|
S3-9310
|
Çeşite göre sınıflandırılmamış özel mallar
|
1,198,481,200
|
5.37
|
|
3
|
S3-3432
|
Doğal gaz, gaz halinde
|
990,073,800
|
4.44
|
|
4
|
S3-2823
|
Diğer demir döküntü ve hurdaları
|
296,220,200
|
1.33
|
|
5
|
S3-7812
|
İnsan taşımada kullanılan motorlu taşıtlar, b.y.s.
|
286,473,200
|
1.28
|
|
6
|
S3-7132
|
Içten yanmalı motorlu taşıtlar
|
240,717,800
|
1.08
|
|
7
|
S3-7212
|
Hasat,Harman,Balya,Çimen Biçme Makinalari vb.
|
200,137,100
|
0.90
|
|
8
|
S3-5429
|
İlaçlar, b.y.s
|
186,671,500
|
0.84
|
|
9
|
S3-7843
|
Motorlu taşıtların diğer parçaları
|
165,615,900
|
0.74
|
|
10
|
S3-7643
|
TV,radyo vericileri vs.
|
148,497,900
|
0.67
|
|
11
|
S3-6824
|
Bakır teller
|
141,572,100
|
0.63
|
|
12
|
S3-6842
|
Aluminyum Toz,Pul,Çubuk,Profil,Sac,Levha,Boru vb.
|
136,164,600
|
0.61
|
|
13
|
S3-6794
|
Demir,Çelikten Borular-Açik Dikiş,Kaynak,Perçin Yapılmış
|
124,791,300
|
0.56
|
|
14
|
S3-3510
|
Elektrik enerjisi
|
122,489,900
|
0.55
|
|
15
|
S3-5112
|
Siklik Hidrokarbonlar
|
120,160,400
|
0.54
|
|
16
|
S3-7731
|
İzole Edilmiş Tel,Kablo,Elektrik İletkeni,Fiber Optik Kablolar
|
115,516,700
|
0.52
|
|
17
|
S3-0342
|
Balıklar (dondurulmuş)
|
115,181,500
|
0.52
|
|
18
|
S3-6754
|
Düz, sıcak haddelenmiş çelik alaşımları
|
105,948,900
|
0.47
|
|
19
|
S3-2321
|
Sentetik Kauçuk
|
103,704,500
|
0.46
|
|
20
|
S3-0813
|
Bitkisel yağ küspe ve artıkları
|
101,747,000
|
0.46
|
Kaynak : Birleşmiş Milletler UN COMTRADE İstatistikleri
Beyaz Rusya’nın ihracatında ise en yüksek paya potasyumlu gübreler sahipken, onu eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ve tarım-ormancılık traktörleri izlemektedir. Ülkenin ihracatının ithalatına göre çok daha az mal yoğunlaşmasına sahip olduğu görülmektedir. İlk 20 mal grubundaki ithalatın toplam ithalattan aldığı pay %47 iken, toplam ihracatta ilk 20 maddenin payı %30,5 civarındadır. Bu durum, büyük ölçüde ülke ithalatında ham petrolün ağırlığından kaynaklanmaktadır.
Beyaz Rusya’nın İhracatında İlk 20 Madde
|
Sıra
|
Madde Kodu (SITC Rev.3)
|
Madde Tanımı
|
Miktar $
|
Payı %
|
|
1
|
5623
|
Potasyum Klorür,Mağnezyum-Potasyum Sülfat vb. (potasyumlu gübreler)
|
1,015,413,500
|
5.14
|
|
2
|
7821
|
Eşya Taşımaya Mahsus Motorlu Taşıtlar
|
713,854,300
|
3.62
|
|
3
|
7224
|
Motokültörler,Tarım Ormancılık Traktörleri
|
586,464,800
|
2.97
|
|
4
|
3330
|
Ham Petrol
|
503,589,400
|
2.55
|
|
5
|
6255
|
Üzeri Zigzag vb Tirnaklı Dış Lastikler ve Diğerleri-Yeni
|
336,896,200
|
1.71
|
|
6
|
9310
|
Çeşite Göre Sınıflandırılmamış Özel Mallar
|
312,709,500
|
1.58
|
|
7
|
7752
|
Dış Kapıları Birden Fazla Kombine Soğutucu-Dondurucular
|
284,144,200
|
1.44
|
|
8
|
7832
|
Yarı Romorklar Icin Cekiciler
|
237,652,700
|
1.20
|
|
9
|
7843
|
Motorlu Kara Taşıtlarının Aksam ve Parçaları, Aksesuarı
|
234,791,800
|
1.19
|
|
10
|
0222
|
Süt ve Krema
|
234,439,100
|
1.19
|
|
11
|
0249
|
Peynirler
|
215,001,400
|
1.09
|
|
12
|
6726
|
Demir,Alaşımsız Çelikten Yarı Mamuller-Ağırlıkça Karbon < % 0,25
|
204,150,400
|
1.03
|
|
13
|
8215
|
Ağaç Mobilyalar
|
198,672,100
|
1.01
|
|
14
|
0112
|
Sığır Eti
|
165,477,000
|
0.84
|
|
15
|
6931
|
Demir,Çelik Tellerden Örme Halat,Kablolar
|
154,512,400
|
0.78
|
|
16
|
7731
|
İzole Edilmiş Tel,Kablo,Elektrik İletkeni,Fiber Optik Kablolar
|
145,280,300
|
0.74
|
|
17
|
0612
|
Tat ve Renk Verici Maddeler Katılmış Seker
|
126,723,200
|
0.64
|
|
18
|
5156
|
Laktonlar
|
125,910,700
|
0.64
|
|
19
|
5711
|
Polietilen-İlk Şekillerde
|
116,398,200
|
0.59
|
|
20
|
7232
|
Yükleyici makine ve cihazlar, ekskavatörler
|
104,474,700
|
0.53
|
Kaynak : Birleşmiş Milletler UN COMTRADE İstatistikleri
|
