|
|
 |
TÜRKMENİSTAN TİCARET KANUNU
İşbu kanun mallara ve hizmetlere olan talebin tam olarak karşılanması amacıyla ticaret alanındaki ilişkileri düzenler
|
BÖLÜM I. GENEL HUSUSLAR
Madde 1. Ticaret Kavramı
Ticaret, tüketim amaçlı mallara olan talebin, sözkonusu malların tedavülü, alım ve satımı, kamu gıda organizasyonu ve ilgili hizmetlerin sunulması vasıtasıyla karşılanmasına yönelik girişimcilik faaliyetidir.
Madde 2. Türkmenistan Ticaret Mevzuatı
2. Kooperatif ticaret, “İstihlâk Kooperatifleri Hakkındaki” Türkmenistan Kanunu ve işbu Kanun uyarınca gerçekleştirilir.
Madde 3. Ticaret Çeşit ve Şekilleri
1. Ticaret, perakende (küçük perakende), toptan ticaret (küçük toptan) ve kamu gıda olmak üzere ayrılır.
2. Perakende ticaretten, malların tüketiciye özel ihtiyaçlarının, ev ihtiyaçlarının ve ticari tedavül ile ilgili olmayan diğer ihtiyaçların karşılanması için doğrudan satışı (pazarlaması) ile ilgili faaliyet anlaşılır.
Küçük perakende ticaret, perakende ticaretin özel satış şartlarını talep etmeyen malların satışı (pazarlaması) ile ilgili olmayan çeşididir.
3. Toptan ticaretten, daha sonra perakende ticarette satılması veya ticari tedavülde kullanılması için malların alım satımı (pazarlaması) ile ilgili faaliyet anlaşılır.
Küçük toptan ticaret, toptan ticaretin bir çeşidi olup, en küçük mal partisi üreticinin perakende satışı için bir kutudaki ilgili mal birimlerinin miktarından az olamaz.
4. Kamu gıdadan, gıda ürünlerinin üretimi, işlenmesi, pazarlaması ve tüketim organizasyonu, satın alınan malların pazarlaması ve halka hizmet sunma ile ilgili faaliyet anlaşılır.
5. Ticari faaliyet, organize ve yapılış usullerinin Ticaret kaidelerince tespit edildiği açık artırma, fuar, elektronik ticaret şeklinde gerçekleştirilebilir.
Madde 4. Ticaret Süjeleri
1. Ticaret süjeleri, ticari faaliyeti gerçekleştiren ve Türkmenistan mevzu hukuk belgelerince tespit edilen usulde tescili yapılan gerçek ve tüzel kişilerdir.
2. Ticaret süjeleri, mala ilişkin mülkiyet hakkı ile veya sözkonusu hakkı elde etmeksizin ticari faaliyeti gerçekleştirebilirler. Bu durumda ticaret süjesinin ticari faaliyeti ana iştigal çeşidi olabileceği gibi diğer iştigal çeşitlerine ek olarak da yapılabilir.
Madde 5. Ticaret Tesisleri
1. Ticaret tesisleri, ticari işletmeler, imar edilmiş ticari mekanlar, toptan depoları, toptan merkezleri, pazarlar ve ticari faaliyetin gerçekleştirildiği diğer yerler;
lokantalar, barlar, kafeler, kantinler, yemekhaneler, kafeteryalar, kamu gıda ürünlerini üreten işletme ve imalathaneler.
Ticaret tesislerine ayrıca seyyar ticaret araçları da (oto tezgahlar, furgonlar, işportalar ve diğerleri) dahildir.
2. Ticaret tesislerinin sınıflandırması, pazarlanan ürünün çeşidine, mekanların teknik donanımına, hizmet sunma yöntemlerine, ticaret alanında çalışanların vasıflarına, hizmet kalitesine, sunulan hizmetlerin listesine ilişkin talepleri belirleyen Türkmenistan normatif mevzu hukuk belgeleri uyarınca yapılır.
3. Ticaret tesisleri, sabit ve sabit olmayan olarak ayrılırlar. Ticaret tesislerine ilişkin talepler Türkmenistan Ticaret ve Dışiktisadi İlişkiler Bakanlığı tarafından “Türkmenstandartları” Devlet Baş Hizmeti ile ortak olarak tespit edilir.
Madde 6. Ticari İşletme
1. Ticari işletme, müstakil ticaret süjesidir ve Türkmenistan Ticaret ve Dışiktisadi İlişkiler Bakanlığınca tespit edilen taleplere uyacaktır.
2. Ticari işletmenin hukuki statüsü “İşletmeler Hakkındaki” Türkmenistan Kanunu ve ticaret alanı ile ilgili mevzuat ile düzenlenir.
3. Ticari işletmenin ticari (mal) ihtisaslaşma alanı, yerli icra mercileri ve yerli özerkli yönetim organlarının mutabakatıyla işletme kurucusu tarafından belirlenir.
Ticari işletme, belirli mal çeşitleri ticareti üzerine ihtisaslaşabilir.
4. Ticari işletme, enformasyon, danışmanlık, taşımacılık, tamirat, imalat ve diğer hizmetleri verebilir. Ticari işletmeler tarafından verilen zorunlu hizmetler listesi, Türkmenistan Ticaret ve Dışiktisadi İlişkiler Bakanlığınca belirlenir. Sözkonusu listeye dahil edilmemiş hizmetler, mal alım satım sözleşmesi taraflarının anlaşmasına göre sunulur.
5. Un mamülleri, süt ürünleri, çocuk ve perhiz gıdaları ticareti üzerine ihtisaslaşan ticari işletmeler, iştigal alanının değişikliği konusunda yerli icra mercileri ve yerli özerk yönetim organları ile mutabakat sağlayacaklardır.
Madde 7. Devlet Ticaret Sicili
1. Devlet ticaret sicili, tescili yapılan ticaret süjeleri ve ticaret tesislerinin düzene konulan kayıt listesidir.
2. Devlet ticaret sicilini tutmak, Türkmenistan Bakanlar Kurulunca yetkilendirilen organ tarafından gerçekleştirilir.
Madde 8. Ticaret Kaideleri
Türkmenistan sınırları dahilinde ticari faaliyeti düzenleyen ticaret kaideleri, Türkmenistan Bakanlar Kurulunca belirlenen usulde tasdik edilir.
BÖLÜM II. TİCARET ALANINDA DEVLET YÖNETİMİ
Madde 9. Ticaret Alanındaki Devlet Politikası
Ticaret alanındaki devlet politikası aşağıdakilere yöneliktir:
Ticaret alanında tek devlet politikasının sağlanması;
Farklı ticaret çeşitlerinin geliştirilmesi için uygun şartların oluşturulması, istikrarlı mal hareketi sisteminin sağlanması ve tüketici piyasasında muhtemel tekelliğin önlenmesi;
Çeşitli ticaret enfrastrüktürlerinin (alt yapılarının) geliştirilmesi;
Ülkenin mal üreticilerinin korunması amacıyla mevzuatın mükemmelleştirilmesi;
Mal ihracat ve ithalatı yapısında piyasa araştırmalarının yapılması;
Ticaret alanında devlet kontrolünün organizasyonu.
Madde 10. Ticari Faaliyetin Devlet Tarafından Düzenlenmesi
1. Ticari faaliyetin devlet tarafından düzenlenmesi, aşağıdakilere istinaden gerçekleştirilir:
Ticaretin normatif hukuk bakımdan temininin geliştirilmesi ve mükemmelleştirilmesi;
Ticaretin lisanslaştırılması;
Ürün ve hizmetlerin belgelendirilmesi;
Türkmenistan mevzuatının taleplerine riayet edilişine devlet kontrolü.
2. Ticari faaliyetin devlet tarafından düzenlenmesi, Türkmenistan Bakanlar Kurulu, Türkmenistan Ticaret ve Dışekonomik İlişkiler Bakanlığı, yerli icra mercileri ve yerli özerk yönetim organları, yetkileri dahilinde diğer devlet organları tarafından gerçekleştirilir.
3. Türkmenistan Bakanlar Kurulu, belirli malların ticaretine ilişkin devletin istisnai hakkını, ticareti yasaklanan malların listesini, bazı mal çeşitlerinin özel satış usulünü, perakende ticarete gelen tüketim amaçlı mallarla ilgili olarak özel koruma tedbirlerini tespit edebilir.
4. Yerli icra mercileri ve yerli özerk yönetim organları kendilerine tabi alanda aşağıdaki işleri gerçekleştirir:
Ticaret tesislerinin yerleştirilmesi;
Ticaret ve kamu gıda tesislerinin faaliyetlerinin organizasyonu;
Ticaret mevzuatı taleplerine riayet edilişine kontrolü;
Halkın mal ve hizmetlere olan taleplerinin temin edilmesi için gerekli diğer görevleri.
Madde 11. Ticaret Yapma Hakkına İlişkin Sınırlandırmalar
Ticaret yapma hakkına ilişkin sınırlandırmalar, Türkmenistan mevzuatı ile tespit edilir.
Madde 12. Ticari Faaliyetin Lisanslaştırılması
Ticari faaliyetin lisanslaştırılması, “Ayrı Faaliyet Çeşitlerinin Lisanslaştırılması Hakkındaki” Türkmenistan Kanununa istinaden gerçekleştirilir.
Madde 13. Ticaret Alanında Belgelendirme
Ticaret alanında belgelendirme, “Ürün ve Hizmetlerin Belgelendirilmesi Hakkındaki” Türkmenistan Kanununa istinaden gerçekleştirilir.
Madde 14. Sıhhîye – Epidemioloji Sonuç Raporu
1. Sıhhîye – epidemioloji sonuç raporu, üretim, muhafaza, nakliye, kullanım ve yeniden kullanım şartlarında insan hayatı ve sağlığına olumsuz etki yapabilecek mal ve ürünlerin, ayrıca ticaret tesislerinin Türkmenistan Sıhhîye Kanununun taleplerine uygunluğunu teyit eden belgedir. Sıhhîye – epidemioloji sonuç raporu talep edilen mal ve ürünler listesi, Türkmenistan Bakanlar Kurulunca belirlenir.
2. Ticari faaliyet süjelerine sıhhîye – epidemioloji sonuç raporu Türkmenistan Sağlık ve İlaç Sanayi Bakanlığı Devlet Sıhhîye – Epidemioloji Hizmeti organı tarafından verilir.
Madde 15. Ticaret Alanında Tescil Özellikleri
1. Ticari işletmeler, “İşletmeler Hakkındaki” Türkmenistan Kanunu ve Türkmenistan’ın diğer normatif hukuk belgelerince tespit edilen usulde tescil edilir.
2. Gerçek kişiler, ticari faaliyeti gerçekleştirmek için yetkili devlet mercisinden bireysel girişimci olarak tescil edildiğine dair belge alacaklardır.
Sözkonusu husus, yemiş ve meyve, yabani ve bahçe meyveleri, patates ve sebze, yumurta, et, süt, kendi yardımcı arazi ve bahçelerindeki çiçek, günlük basın, ayrıca kullanılan özel eşya ticaretini yapan şahıslar için geçerli değildir.
BÖLÜM III. MAL ALIM SATIM SÖZLEŞMESİ
Madde 16. Mal Alım Satım Sözleşmesini Akdetme Teklifi
1. Mal alım satım sözleşmesinde malın açıklaması gösterilmişse, ayrıca bunların miktar ve fiyatları doğrudan veya dolaylı olarak belirlenmişse veya bunların belirleme usulü öngörülmüşse sözleşme akdetme teklifi verilmiş kabul edilir.
2. Ticari işletmelerin vitrinlerinde fiyat etiketleriyle beraber konulan mallar (mal numuneleri), kamu gıda işletmelerinin menüleri, ayrıca kataloglar ve mallarla ilgili elektronik olanlar dahil diğer bilgi-reklam malzemeleri, mal alım satım sözleşmesini akdetme teklifidir. Ticaret otomatiğinde mevcut bulunan mal da teklif kabul edilir.
3. Alıcı, alım satım sözleşmesinin akdedildiği an itibariyle satıcıda mevcut bulunan malı, ayrıca eğer Türkmenistan mevzuatı veya sözleşme şartlarınca farklı husus tespit edilmemişse satıcının ileride üreteceği veya elde edeceği malı ve (veya) hizmeti satın alma hakkına sahiptir.
Madde 17. Perakende Mal Alım Satım Sözleşmesinin Özellikleri
1. Perakende ticaret yapıldığında belirli mal çeşidi alım satımının kesin şartları satıcı ve alıcı tarafından müstakil olarak belirlenir.
2. Perakende mal alım satım sözleşmesi aşağıdaki durumlarda akdedilmiş sayılır:
Satıcı tarafında önerilen malı alıcı satın almaya ve ödemeyi hemen veya taraflarca anlaşılan vadelerde yapmaya razı olduğunda;
Satıcı alıcıdan mala ilişkin siparişi aldığında.
3. Muamelenin yapıldığı anda ifa edilen perakende mal alım satım sözleşmesi, sözlü olarak akdedilir.
Veresiye (taksitle ödeme) perakende mal alım satım sözleşmesi ön siparişlere göre ve diğer durumlarda yazılı olarak işlemi yapılır.
4. Perakende mal alım satım sözleşmesi ile satıcının ek yükümlülükleri – satılan malların koruması, ek ambalaj, sevkıyat ve diğer yükümlülükler öngörülebilir.
5. Perakende mal alım satım sözleşmesi, malın satıcı tarafından alıcıya teslimi ve mal bedelinin alıcı tarafından ödenmesi durumunda yerine getirilmiş kabul sayılır.
Madde 18. Toptan Mal Alım Satım Sözleşmesinin Özellikleri
1. Toptan mal alım satım sözleşmesi, uzun vadeli, kısa vadeli ve tek seferlik olabilir.
2. Toptan mal alım satım sözleşmesi aşağıdakileri içerecektir:
Satılan malların açıklaması, çeşidi, miktarı, kalitesi;
Malların sevk (havale) süreleri;
Malın bedeli.
Sözleşme taraflarınca ayrıca aşağıdakiler öngörülebilir:
Malların nakliyat (havale) yöntemi, mahsuplaşma usulü ve şekli;
Malların kutuları ve ambalajına ilişkin talepler, kutuların iade usulü ve süreleri;
Sözleşme şartlarının yerine getirilmemesi veya gerektiği gibi yerine getirilmemesine ilişkin sorumluluk;
Diğer şartlar.
3. Toptan mal alım satım sözleşmesi ile satıcının ticari faaliyetle ilgili olmayan yükümlülükleri de (yarı mamüllerin hazırlanması, ekipman kirası, sevkıyat ve diğerleri) öngörülebilir.
4. Toptan mal alım satım sözleşmesinin yerine getirildiği gün olarak:
Mal alıcıya nakledildiğinde malın sevk edildiği gün;
Malların satıcı veya alıcı deposunda teslim edildiği gün kabul edilir.
Tarafların anlaşmasıyla sözleşmenin ifasının farklı usulü de öngörülebilir.
Madde 19. Komisyon Ticarette Sözleşmeli İlişkiler
1. Komisyon ticaret, komisyon sözleşmesi ve pazarlamaya teslim edilen malların alım satım sözleşmesine istinaden gerçekleştirilir.
2. Malların perakende satışı usulünde bunları satma konusundaki komisyon sözleşmesi gereğince ticari işletme (komisyoncu), kendi adından ve mal sahibinin (vatandaş veya işletme, kuruluş, kurum) görevlendirmesi üzerine bunlara ait, vatandaşların satması yasaklananlar haricindeki malları satmayı, mal sahibi ise malı sattığı için komisyoncuya komisyon primi ödemeyi üstlenir.
3. Komisyon ticaret şartlarında yeni mallar olduğu gibi daha önce kullanılmış (işletilmiş), kullanıma yararlı, tamirat veya restorasyon gerektirmeyen, Türkmenistan topraklarında yürürlükte olan sertifika, standart, teknik şartlar, diğer normatif teknik dokümantasyon taleplerine uyan mallar pazarlanır.
Madde 20. Veresiye Ticarette Sözleşmeli İlişkiler
1. Uzun vadeyle kullanılan malların veresiye satışı (ödemenin taksitle ödeme), alıcı tarafından üçüncü tarafların – işverenler veya ikraz müesseseleri – teminatının sunulması halinde tarafların anlaşması üzerine ticari işletme tarafından gerçekleştirilir. Sözkonusu malların satışı, satış günü itibariyle yürürlükte olan fiyatlarda yapılır. Veresiye satılan mallara ilişkin fiyatların sonraki değişimleri, beraberinde yeniden hesaplamayı getirmez.
2. Veresiye satılan mallar için alıcı, tutarları ticari işletme (satıcı) tarafından belirlenen faizler öder.
Madde 21. Ticaret Mümessillerinin, Borsa Acentelerinin, Komisyoncuların İştirak Ettikleri Mal Alım Satımında Sözleşmeli İlişkiler
Görevlendirme (vekalet) sözleşmesi gereğince faaliyette bulunan ticaret mümessillerinin, borsa acentelerinin, komisyoncuların iştiraki ile ilgili ticari ilişkiler, Saparmurat Türkmenbaşı’nın Türkmenistan Medeni Kanunu ile düzenlenir.
BÖLÜM IV. TİCARİ HİZMET
Madde 22. Ticari Hizmet
1. Alıcılara ticari hizmet, doğrudan ticari işletmede, donatılmış ticaret mekanlarında, pazarlarda ve ticari faaliyetin gerçekleştirildiği, kamu gıda hizmetlerinin sunulduğu diğer yerlerde gerçekleştirilir.
2. Ticari hizmet, alıcıların rahatı için işletme ve müesseselerde, bu amaçla özel olarak tahsis edilen yerlerde, ayrıca seyyar ticaretin düzenlenmesi vasıtasıyla evde gerçekleştirilebilir. Seyyar ticari hizmeti gerçekleştirme usulü Ticaret kaideleri ile tespit edilir.
3. Askeri birliklerin bulunduğu alanlarda, demiryolu, hava ve deniz taşıtlarında, gümrük bölgesinde, ıslah müesseselerinde, vardiyalı istihsal hizmeti ve diğer durumlarda ticari hizmet, hizmet verilen insan grubunun spesifik özellikleri dikkate alınarak özel ticari kuruluşlar tarafından gerçekleştirilebilir.
4. Ticari hizmet, aşağıdaki yöntemlerle temin edilir:
Bireysel hizmet;
Kendi kendine hizmet;
Satıcının malı satması ve alımının resmi işlemini yapması;
Ön sipariş gereğince;
Ticaret otomatiği yardımıyla.
Madde 23. Ticari Hizmette Çalışma Rejimi
Ticari hizmette çalışma rejimi, alıcıların ticari hizmet konforu dikkate alınarak yerli icra mercileri ve yerli özerk organlarla mutabakat sağlanmak üzere ticaret süjeleri tarafından belirlenir.
Bu durumda aşağıdakiler belirlenir:
Çalışma saatlerinin başlama ve bitiş veya yirmidört saat çalışma saatleri;
Tatil ve bayram günlerinde çalışma saatleri;
Paydos ve yemek saatleri;
Sıhhîye – profilaksi hizmeti için gerekli saatler (günler).
Madde 24. Ticari Hizmette Lüzumlu Belgeler
Ticari hizmet verildiğinde ticaret tesisinde bulunması gereken belgeler:
Eğer işbu Kanun ile diğer husus öngörülmemişse, özel girişimci olarak tescil edildiğine dair belge, ticari faaliyet için lisans;
Pazarlanan mala ilişkin nakil senedi, malın geldiği kaynağı gösteren diğer belgeler;
Malların kalite ve güvenliğini teyit eden uygunluk sertifikası ve (veya) belgeler.
İlgili durumlarda aşağıdakilerin de bulunması gereklidir:
Ticaret tesisine ilişkin mülkiyet hakkı, tasarrufu veya idaresi ile ilgili belge, ticaret tesisin kurulması için arazi veya mesken olmayan mekanın kira sözleşmesi;
Ticaret tesisinin, kamu gıda işletmesinin tespit edilen çalışma rejimi hakkındaki yerli icra merci ve yerli özerk organının sonuç kararı;
Sıhhîye – epidemioloji sonuç raporu;
Yangın güvenliği belgeleri;
Türkmenistan normatif hukuk belgeleri ile tespit edilen diğer belgeler.
Madde 25. Mal Çeşitleri
1. Mal çeşitlerinden mevcut mal çeşitleri, nevileri, model ve ölçüleri anlaşılır.
2. Ticari faaliyet süjesi, ticari (mal) ihtisaslaşmadan hareketle satılacak mal çeşitlerini müstakil olarak belirler.
Malların çeşit listesi alıcıların bilgisine sunulacaktır.
Madde 26. Satılan Malların Kalitesi
1. Satılan mallar, Türkmenistan’da yürürlükte olan devlet standartları, normları ve teknik şartları taleplerine uygun kalitede olacaktır.
2. Kullanımı sırasında insan hayatı ve sağlığına, çevreye tehlike arzedebilecek olan mallar, ancak üreticinin, Türkmenistan’da uygulanan devlet standartları taleplerine uygunluğunu teyit eden belgesinin mevcut olması şartıyla satılabilir.
Sözkonusu malların listesi Türkmenistan Bakanlar Kurulu tarafından tasdik edilir.
3. Türkmenistan’da üretilen ve yurtdışından ithal edilen malların damgasında, ilişiğindeki belgelerde veya alım satım sözleşmesinde aşağıdakiler gösterilmemişse ticaret süjelerinin sözkonusu malları satmaları yasaktır:
Malın açıklaması (adı);
Üreticinin adı ve adresi;
Türkmenistan normatif hukuk belgeleri ile tespit edilen diğer mal damgalama bilgileri.
Madde 27. Malın Tesellümü
1. Malın tesellümünden mal miktarının, kalitesinin, tamamlığının uygunluğuna yapılan kontrol anlaşılır.
2. Malın tesellümü, Türkmenistan normatif hukuk belgeleri ve mal alım satım sözleşmesi taleplerine riayet etmek suretiyle gerçekleştirilir.
Madde 28. Malın Fiyatı
Ticaret süjesi, malın fiyatını müstakil olarak belirleyebilir veya sözkonusu mallarla ilgili olarak devlet tarafından fiyat düzenlemesi uygulandığı durumlar hariç alıcıyla üzerinde mutabık kalınan fiyata satabilir.
Madde 29. Ön Mal Siparişleri Gereğince Alıcılara Ticari Hizmet Verme Özellikleri
1. Ticaret süjeleri, çeşitli ve standart takım halindeki mallara ilişkin ön siparişler gereğince alıcılara ticari hizmeti düzenleyebilirler. Standartlar takımlar çeşitli amaçlı mal takımlarından oluşabilir.
2. Alıcı, malları satın almak üzere ticaret süjesine doğrudan sipariş verebilir. Siparişler ayrıca sunulan mal numuneleri veya bunların prospektüslerde, kataloglarda, broşürlerde ve posta halinde gönderilenler, elektronik bilgiler dahil diğer bilgi materyallerinde bulunan açıklamalarına istinaden verilebilir.
3. Sipariş alma ve mal verme zamanı, ticaret süjesi tarafından belirlenir.
4. Ön siparişler gereğince malların nakliyat yöntemi ve mahsuplaşma şekli alıcı ile ticaret süjesi arasındaki anlaşmaya göre belirlenir.
5. Siparişlerin kabulü ve yerine getirilmesi ile ilgili hizmetin fiyatı satıcı tarafından belirlenir ve mallar için mahsuplaşmalarla aynı zamanda alıcı tarafından ödenir.
Madde 30. Ticaret Otomatikleri Vasıtasıyla Yapılan Ticari Hizmetin Özellikleri
1. Ticaret otomatikleri, 24 saat boyunca alıcılara sürekli (günlük) talep bildirilen malların temin edilmesi için amaçlanmıştır.
2. Her otomatikte ticaret tesisi hakkındaki bilgiler – otomatik sahibi, sahibin adres ve telefonu olacaktır. Otomatik sahibi, ticaret otomatiği yanında bozuk para otomatiğini tesis edecek veya alıcılara bozuk para (jeton) sağlayacaktır.
Madde 31. Malın Reklamı
1. Malın reklamı, alıcılar malın kalitesi, özellikleri ve amacı konusunda bilgilendirilerek, ayrıca dış reklam, sergilerde teşhir edilmesi, malın faaliyette gösterilmesi, malın alıcılar tarafından denenmesi, indirim yapılması, hediye paylanması ve diğer yöntemler vasıtasıyla yapılır.
Ticaret süjesi, malla birlikte ticari işletmenin reklamının yapıldığı bedava reklam ilavelerini dağıtabilir.
2. Malın reklamının, malın özellikleri ve kalite güvencesi ile ilgili, ayrıca sahte fiyat indirimi yoluyla yanlış bilgiler gösterilerek yapılmasına izin verilmez.
Madde 32. Ayrı Alıcı Kategorilerine Ticari Hizmet
Ayrı alıcı kategorilerine ticari hizmette ayrıcalık ve kolaylıklar verilebilir. Ayrı alıcı kategoriler ve bunlara ticari hizmette verilen kolaylık ve imtiyazlar listesi Türkmenistan Bakanlar Kurulunca belirlenir.
Madde 33. Ticari Hizmette Kısıtlamalar
1. Ticari hizmette yasak olanlar:
28 yaşına ermemiş veya alkol, uyuşturucu veya toksik maddelerden sarhoş durumda olan şahıslara alkol, tütün ürünleri ve iskambil kağıdı satışı;
Eğer ilave malın bir parçası veya normal ticari hizmet değilse, satın alınan mala veya hizmete bedava veya ücretli açık veya gizli şekilde ilave teklif etme veya verme;
2. Alkollü içkileri, tütün ürünleri, iskambil kağıtları satışında, satıcı, alıcının sözkonusu malları satın alma yetkisi konusunda şüphe oluşması durumunda, alıcının yaşını teyit eden belgenin gösterilmesini talep edebilir.
Alıcının bu talebi kabul etmemesi durumunda onunla sözkonusu malların alım satım sözleşmesi yapılmaz.
3. Ticari hizmetteki kısıtlamalar aşağıdakiler için de geçerlidir:
alkol, uyuşturucu veya toksik maddelerden sarhoş halde ticaret mekanında bulunanlar;
ticari işletmenin tespit edilen çalışma düzenini veya ticari hizmet düzenini bozan hareketleri yapanlar.
4. Türkmenistan Ticaret ve Dışekonomik İlişkiler Bakanlığı’nın bölgelerdeki organlarının sonuç raporları ve yerli icra mercilerinin izni olmadan konut yapılarda perakende ticaret ve kamu gıdası organizasyonu yasaktır.
BÖLÜM V. TİCARET ALANINDA İŞ İLİŞKİLERİ
Madde 34. Ticaret Memuru
1. İşi malların satın alınması, muhafazası ve satışı, ayrıca bu işlemlerin kayda alınması ile doğrudan ilgili olan ücretli çalışan, ticaret memurudur. Yardımcı çalışanlar bunlara dahil değildir.
2. Ticari işletmelerin yöneticileri ve ticaret sektörünün belirli meslek memurları ile ilgili olarak belirli vasıf talepleri tespit edilebilir.
Madde 35. Ticaret Alanında İş İlişkileri
1. Ticaret alanında iş ilişkileri, Türkmenistan İş Mevzuatı uyarınca kurulur.
2. İşi alıcılara hizmet verme, kamu gıda ürünlerinin üretimi ve tüketiminin organizasyonu ile doğrudan ilgili olan çalışanlar için aşağıdakilerin bulunması şarttır:
Listesinin, Türkmenistan Sağlık ve İlaç Sanayi Bakanlığı’nın sıhhîye-epidemioloji hizmetleri organları tarafından belirlendiği sağlık belgeleri;
Meslek eğitimi veya özel hazırlık. Meslek eğitimi veya özel hazırlık gerektiren meslekler listesi, Türkmenistan Ticaret ve Dışekonomik İlişkiler Bakanlığı tarafından belirlenir;
İş güvenliği ve koruması ile ilgili gerekli bilgiler.
BÖLÜM VI. TİCARET SÜJESİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Madde 36. Ticaret Süjesinin Hakları
Ticaret süjesinin hakları:
Ticaret çeşit ve şekillerini müstakil olarak belirlemek;
Alıcıların ödemeye kabiliyetli talebinin hacim ve çeşit yapısını, mal piyasalarının durumunu öğrenmek;
Çeşitli hizmet yöntemlerinin kullanılması suretiyle malları vatandaşlara, işletmelere, kuruluşlara ve kurumlara satmak;
Alıcıların ödeme kabiliyetli talebinin karşılanması için gerekli hacimde, çeşitlerde ve kalite parametrelerine göre mal teslimatçılarından mal satın almak;
Alıcılara taşımacılık, danışmanlık, enformasyon ve diğer hizmetleri, ayrıca malların tüketime hazırlanması, malların garantili onarımının yapılması ile ilgili hizmetleri sunmak;
Alıcı suçuyla hasar gören veya imha edilen mal ve malvarlığın bedelinin tazmin etmesini alıcıdan talep etmek;
Ticaret süjesi, Türkmenistan normatif hukuk belgeleriyle tespit edilen diğer haklara sahip olabilir.
Madde 37. Ticaret Süjesinin Yükümlülükleri
1. Ticaret süjesinin yükümlülükleri:
Devlet standartlarına, Ticaret kaidelerine, Türkmenistan normatif hukuk belgeleriyle tespit edilen sıhhîye-epidemioloji, baytarlık, yangın güvenliği ve diğer kaide ve normlara riayet etmek;
Firma ünvanı, örgütsel hukuki şekli, çalışma rejimi ile ilgili bilgileri ve Türkmenistan normatif hukuk belgeleriyle tespit edilen diğer bilgileri alıcıların bilgisine ulaştırmak;
Malların satın alınması ve pazarlamasının kaydını, muhasebe ve istatistik raporları tutmak;
Malların satıştan önce tam hazırlığını yapmak;
Yüksek ticari hizmet kültürünü sağlamak, alıcıya karşı saygılı ve nazik davranmak;
Ticari hizmette ayrı alıcı kategorileri için Türkmenistan mevzuatında belirtilen ayrıcalık ve kolaylıklara riayet edilmek suretiyle malı sıra ile alıcılara satmak;
Malların bedelini hesaplamak, para almak, satın alınan malları ve çekini vermek, malları ambalajlamak;
Garantili kullanım süreleri bulunan mal sertifikasının muamelesini yapmak;
Mal teatisini gerçekleştirmek;
İşbu Kanun ve Ticaret kaideleri ile belirlenen ilgili belgelere sahip olmak ve bunarla tanışmaları için alıcılara vermek;
Gerekli mal stoklarını oluşturmak ve kesintisiz ticaret için mal çeşitlerini temin etmek;
Ölçüm araçlarına sahip olmak ve bunları çalışır durumda tutmak, bunların ölçü ve tartı kontrolünü zamanında ve tespit edilen usulde yapmak;
Mallar ile ilgili bilgileri, ayrıca alıcının doğru mal seçimine yardım eden bilgileri alıcıların bilgisine sunmak;
Alıcılar tarafından satın alınan ve ödenen, tarafların anlaşması veya Ticaret kaideleri ile tespit edilen süreler için muhafazaya konulan malların emniyetini sağlamak.
Ticaret süjesi, Türkmenistan normatif hukuk belgelerinde belirlenen diğer yükümlülükleri de taşır.
2. Alıcılara ticaret salonlarında doğrudan hizmet veren, kamu gıda işletmelerinde çalışan şahıslar, belirlenen taleplere uygun üniforma giyeceklerdir.
BÖLÜM VII. TİCARET ALANINDA ALICININ HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Madde 38. Ticaret Alanında Alıcının Hakları ve Bunların Muhafazası
Ticaret alanında alıcı hakları ve bunların muhafazası “Tüketici Haklarının Muhafazası Hakkındaki” Türkmenistan Kanunu ve diğer Türkmenistan mevzuat belgeleri uyarınca temin edilir.
Madde 39. Alıcının Yükümlülükleri
Alcının ticari işletmeye geldiğinde riayet etmesi gereken talepler:
Ticaret salonuna beraberinde hayvanlarla girmemek;
Ticaret mekanına alkol, uyuşturucu veya toksik sarhoş vaziyette girmemek;
Ticaret mekanında ticaret yapılan alanda sigara içmemek;
Yangın tehlikesi ve patlayıcı maddeleri getirmemek, ayrıca muhafazaya vermemek;
1. Türkmenistan ticaret mevzuatı, işbu Kanundan, Ticaret kaideleri ve ticaret alanındaki ilişkileri düzenleyen diğer Türkmenistan normatif hukuk belgelerinden oluşmaktadır. |
|
 |
|
|
|
|
