Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para kontrolünün organizasyonu hakkında Yönetmeliğin onaylanması hakkında

Kazakistan Cumhuriyeti  Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 5 Eylül 2001 tarih ve 343 sayılı  kararı. Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı’nın 10 Ekim 2001 tarih ve 1409 sayılı emri.  Kazakistan Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı’nda 9 Kasım 2001 tarih ve 1669 sayısıyla kaydedilmiştir.

“Kazahstanskaya pravda” gazetesi

İhracat ve ithalat para kontrolü organizasyonunu mükemmelleştirmek amacıyla Kazakistan Cumhuriyeti  Merkez Bankası’nın Yönetim Kurulu şunları kararlaştırmıştır:

1. Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para kontrolünün organizasyonu hakkında ilişikte sunulan Yönetmeliği onaylamak, para kontrolüne göre sanayi işletmeye program sağlaması uygulandıktan sonra Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun ayrı kararıyla uygulamaya konulacak olan Yönetmeliğin 7. bölümü ve 7, 8, 15, 16 no’lu ekleri hariç, Kazakistan Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı’nda devlet sicili yapıldığı günden itibaren on dört gün geçtikten sonra sözkonusu kararı  yürürlüğe koymak.

Dipnot. Yönetmeliğin 7. bölümü ve 7, 8, 15 ve 16 no’lu ekleri – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle yürürlüğe girmiştir.

2. Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası ile Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı arasındaki (eşit paydaki: K.C. Merkez Bankası- %50, K.C. Devlet Gelirler Bakanlığı- %50) bilgi alış-verişini sağlayan elektronik haberleşme kanalına göre harcamaları bölmek.

3. Para düzenleme ve kontrol idaresi  (Majenova B.M.):

1) Hukuk dairesi ile birlikte (Şaripov S.B.) işbu kararın ve Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para kontrolünün organizasyonu hakkında Yönetmeliğin K.C. Adalet Bakanlığı’nda devlet sicilini yaptırma konusunda tedbirler almak;

2) Kazakistan Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı’nda devlet sicili yapıldığı günden itibaren yedi günlük sürede, işbu kararı ve Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para kontrolünün organizasyonu hakkında Yönetmeliği, K.C. Merkez Bankası’nın bölgesel şubeleri ve ikinci derece bankaların dikkatine sunmak.

4. “Bankacılık servis bürosu”nu uygulama hakkı üzerine K.C. Devlet işletmesiyle birlikte (Şaymerdenov B.Ş.), Bilgi teknolojisi dairesine (Molçanov S.N.) K.C.. Merkez Bankası için para kontrolü konusunda program sağlama hazırlığını sağlamak ve 31 Temmuz 2002 tarihli sanayi işleme koymak.

         Dipnot. Yeni redaksiyondaki 4. Madde- Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 20 Aralık 2001 tarih ve 575 sayılı kararıyla;  değişiklikleri- Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanlığı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

         5. İşbu kararın ve Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para kontrolünün organizasyonu hakkında Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği günden itibaren aşağıdakilerin gücünü kaybetmiş olarak tanınması:

         1) Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun “Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para kontrolünün organizasyonu hakkında Yönetmeliğin onaylanması hakkında” 5 Aralık 1998 tarih ve 271 sayılı Kararı;

         2) Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 5 Aralık 1998 tarih ve 271 sayılı kararıyla onaylanan Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para kontrolünün organizasyonu hakkında Yönetmeliği.

         6. Uluslararası ve toplumla ilişkiler idaresinin (Martyuşev YU.A.) işbu kararı ve Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para kontrolünün organizasyonu hakkında Yönetmeliği kütlevi enformasyon vasıtalarında yayınlaması.

         7. İşbu kararı kullanma kontrolünü Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın Başkan Yardımcısının üstlenmesi.

Merkez Bankası Başkanı

Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para kontrolünün

organizasyonu  hakkında Yönetmeliğin onaylanması hakkında

İhracat ve ithalat para kontrolünün organizasyonunu mükemmelleştirmek amacıyla emrediyorum:

1. İlişikte sunulan Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para kontrolünün organizasyonu hakkında Yönetmeliğin onaylanması.

2. Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası ile Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı arasındaki (eşit paydaki: K.C. Merkez Bankası- %50, K.C. Devlet Gelirler Bakanlığı- %50) bilgi alış-verişini sağlayan elektronik haberleşme kanalına göre harcamaların bölünmesi.

         3. Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı Gümrük Komitesine:

         TAİS tatbiki program sağlama “Para kontrolü” alt sisteminin tamamlanmasını sağlamak;

            para kontrolüne göre normatif hukuki kararnamelerin işbu emre uygunluğunu sağlamak; 

         4. İşbu emri kullanma kontrolünü Devlet Gelirler Bakan Yardımcısı Rahmetov N.K.’ya yüklemek.

         5. İşbu emir, K.C. Devlet Gelirler Bakanlığı’nın ayrı emriyle, K.C. Merkez Bankası ile mutabık kalınan sürelerde yürürlüğe girecek olan sözkonusu Yönetmeliğin 7. Bölümü ve 7, 8, 15, 16 no’lu ekleri hariç, K.C. Adalet Bakanlığı’nda devlet sicili yapıldığı günden itibaren on dört gün geçtikten sonra yürürlüğe girecektir.

         Dipnot. Yönetmeliğin 7. Bölümü ve 7, 8, 15, 16 no’lu ekleri- K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle yürürlüğe girmiştir.

Bakan

Kazakistan Cumhuriyeti            Kazakistan Cumhuriyeti   Mutabakat sağlanmıştır:

Devlet Gelirler Bakanı’nın                  Merkez Bankası Yönetim         Kazakistan Cumhuriyeti

10 Ekim 2001 tarih ve               Kurulu’nun 5 Eylül 2001 Maliye Bakanlığı

1409 sayılı emriyle                            tarih ve 343 sayılı          

onaylanmıştır.                                   kararıyla onaylanmıştır.

Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para

kontrolünün organizasyonu hakkında Yönetmelik

         İşbu Yönetmelik, yabancı parada ve Tengede mal ihracat kazancının (bundan sonra-  ihracat kazancı) tam olarak ve zamanında gelmesi ve Kazakistan Cumhuriyeti’nde mal ithalatı amacıyla yabancı para ve Tenge kullanımının kanuna uygun ve delilli olması üzerinde ihracat ve ithalat para kontrolünü (bundan sonra- para kontrolü) gerçekleştirme düzenini tespit eder. 

         1. İhracat ve ithalat para kontrolünün hedef ve yöntemleri

1.     Para kontrolünün amacı, ihracat kazancının tam olarak ve zamanında gelmesini ve

ithalat amacıyla yabancı para ve Tenge kullanımının kanuna uygun ve delilli olmasını kontrol etmektir.

         2. Para kontrolünün ana yöntemleri şunlardır:

         1) yapılmakta olan ihracat ve ithalat para kontrolünün kanuna uygunluğunu ve gerektiği halde, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın uygun lisansı ve/veya kayıt belgelerinin bulunmasını belirlemek;

         2) ödemelerin delilli olduğunu kontrol etmek;

         3) ihracat ve ithalat para kontrollerine göre  sayımın tam olduğunu ve objektifliğini kontrol etmek.

         3. İhracatçı, malın ihracı yapıldığı günden itibaren 120 takvim gününden geçmeyen sürede, eğer başka bir süre K.C. Merkez Bankası lisansında tespit edilmemişse, kendisinin Kazakistan Cumhuriyeti’nin yetkili bankasında bulunan banka hesaplarına ihracat kazancının mahsup edilmesini sağlamak zorunda, eğer ihracat kazancının alınması mümkün olmadığı takdirde- daha önce ihraç edilen mal iade edilecektir.

         Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın uygun lisansı bulunması şartıyla kayıt oldukları devletin mevzuatına göre uygun hukuk sahibi olan ihracatçıların yabancı bankalarda veya diğer mali müesseselerdeki hesaplarına ihracat kazancının mahsup edilmesi mümkündür.  

         Para mevzuatında tespit edilen sürede ihracat kazancı gelmediği halde, ihracatçı, Kazakistan Cumhuriyeti’nin mevzuatı gereğince Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın lisansını almak için tedbirler almak zorundadır.

         İhracat tarihine kadar 120 takvim gününden fazla sürede ihracata göre avans ödemesinin gerçekleştirilmesi takdirde ihracatçı, Kazakistan Cumhuriyeti’nin mevzuatı gereğince Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın uygun kayıt belgesini almak zorundadır. (3-6 alt maddeye bakınız).

         Dipnot.  K.C. Merkez Bankası Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle yapılan değişiklikleriyle 3. Madde.   

         4. İthalatçı, mal için ödenen paranın eşdeğer tutarında malın Kazakistan Cumhuriyeti’ne ithali için tüm tedbirleri almak zorunda, mal teslimi yapılmadığı takdirde- daha önce transfer edilen paraların yetkili bankadaki kendi banka hesabına, kontratta belirtilen sürede, yalnız transfer yapıldığı tarihten itibaren 120 takvim günü içerisinde, eğer Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nca verilen lisansta başka bir şey öngörülmüyorsa, iade edilmesi için tüm tedbirleri almak zorundadır. 

         Para mevzuatında belirtilen sürede malın teslimi yapılmadığı takdirde, ithalatçı, Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatı gereğince Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın lisansını almak için tedbirler almak zorundadır. Bu durumda, kontratta öngörülen şartlara göre yerleşik olmayan şahısın ithalatçıya karşı sorumluluklarının yerine getirilme tarihi teslim tarihini itibara alacaktır.

         Yerleşik şahıs tarafınca, yerleşik olmayan şahısın ithalatçıya karşı sorumluluklarını yerine getirme tarihinden itibaren 120 günü geçen sürede, ithal mallar ödemesini yapmak için para transferi yapıldığı takdirde, ithalatçı, Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatı gereğince Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın kayıt belgesini almak zorundadır. (3-6 alt maddeye bakınız).

         Dipnot. 4. Madde değişiklikleriyle – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanlığı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

         5. Yerleşik şahıs ve yerleşik olmayan şahıs arasındaki işlemlere göre yabancı parada ve Tenge ödemeleri ve transferleri sadece onların banka hesaplarıyla gerçekleştirir.

         6. Her dış ekonomik kontrata göre, daha sonra ihracat kazancı veya ithalat ödemesi yapılması gereken yerleşik şahısın hesabını yöneten bir banka tarafınca imzalanan sözleşme pasaportu düzenlenir.

         7. Dış ekonomik faaliyet gösteren yerleşik şahısların ihracat ve ithalat işlemlerinin kontrolü, vergi ve gümrük makamları tarafınca, K.C. mevzuatı gereğince, K.C. Merkez Bankası tarafınca gerçekleşir.

2. Esas anlamlar

         8. Malların ihracı ve ithali ile ilgili (bundan sonra- “malların ihracı” ve “malların ithali”) para işlemlerine göre evrakların işlemi yapıldığında, işbu Yönetmelikte aşağıdaki anlamlar kullanılmaktadır:

         tüzel şahıs – Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatına göre, tüzel şahıs eğitimi olmayan faaliyet gösteren şahıs olarak kaydedilen tüzel şahıs (bunun içinde onun şubesi) veya özel şahıs;

         banka – bankacılık işlemleri yapmak için K.C. Merkez Bankası’nın lisansına sahip olan ayrı ayrı bankacılık işlemleri gerçekleştiren banka (bunun içinde onun şubesi) veya kuruluş, veya ihracatçının/ithalatçının banka hesabına hizmet veren K.C. Hükümeti’nin normatif hukuki kararnameleri gereğince bankacılık işlemler gerçekleştiren devlet makamının alt kısmı sayılan kuruluştur;  

         yetkili banka – ihracat kazancı elde edilmesi veya kontrata göre ödemeler yapılması gereken ihracata veya ithalata göre sözleşme pasaportunun işlemini yapan bankadır;

         diğer banka – ihracatçının veya ithalatçının banka hesabı açtırılan, fakat ihracata veya ithalata göre sözleşme pasaportunun işlemi yapılmayan bankadır;

         bankanın sorumlu personelleri – banka adına para kontrolü gerçekleştirmek için sözleşme pasaportunu imzalamaya ve diğer işlemleri yapmaya yetkili banka personelleridir;

         gümrük makamının görevlileri – gümrük makamı adına para kontrolü gerçekleştirmek için ihracata veya ithalata göre sözleşme pasaportunu imzalamaya ve diğer işlemleri yapmaya yetkili gümrük makamının personelleridir;

         ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportuna göre karşılaştırma belgesi – yetkili banka ve gümrük makamı tarafınca yapılan ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportunun karşılaştırılması neticelerine göre düzenlenmiş belgedir;

         para kontrolünün evrakları:

         - ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportu ve ona ilave sayfalar;

         - ona dayanılarak sözleşme pasaportu/ ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportuna ilave sayfalar düzenlenmiş veya kapanma işlemi yapılmış (ihracat veya ithalat kontratı ve ona yapılan değişiklikler ve/veya ilaveler, işbu Yönetmelik tarafınca öngörülen diğer kontratlar, diğer evraklar) evraklar;

         - yetkili bankalarca veya gümrük makamlarınca yönlendirilen para kontrolüne sözleşme pasaportunun kabulü hakkında veya onun kapanması hakkında ihbarname;

         - ihracat veya ithalat sözleşme pasaportuna göre karşılaştırma belgesi;

         - Kazakistan Cumhuriyeti’nin mevzuatı gereğince ihracatçı veya ithalatçı tarafınca alınan Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası lisansının ve/veya kayıt belgesinin fotokopisi;

         - ihracat kazancının geldiğini, ithal ödemelerinin yapıldığını veya ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportuna göre onların iadesini tespit eden ödeme evraklarının fotokopileri;

         - ihracatçılar veya ithalatçılar tarafınca sunulan yükün gümrük deklarasyonu, malı ulaştırma konşimentosu, faturalar v.s. fotokopileri;

         - gümrük makamlarına gönderilen, yetkili bankanın ödemelerin yapıldığına dair ihbarnameleri, belgeleri ve diğer evrakları;

         - yetkili bankaya gönderilen, Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük sınırından malların geçtiğine dair gümrük makamının ihbarnameleri, belgeleri ve diğer evrakları;

         - yetkili banka tarafınca ihracatçı veya ithalatçının adresine gönderilen, elde edilen ödemeler hakkında ihbarnameler.

         1) İhracata göre:

         ihracatçı – Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük toprağı dışına malların satışı (teslimi) için kontrat (anlaşma, sözleşme) imzalayan Kazakistan Cumhuriyeti’nin tüzel-yerleşik şahısı;

         ihracat sözleşme pasaportu – işbu Yönetmelikçe tespit edilen, ihracatçı tarafınca doldurulan ve dış ekonomik sözleşme hakkında bilgi içeren şekildeki para kontrolü evrakı;

         ihracat sözleşme pasaportunun elektronik fotokopisi – Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı’nın emri gereğince onaylanan ebada uygun olarak biçimlendirilmiş sözleşme pasaportunun elektronik fotokopisi;

ihracat tarihi – yükün gümrük deklarasyonunun “D” sütununda gösterilen ihracat rejiminde malın çıkış tarihi;

ihracat dosyası – gümrük makamı tarafınca düzenlenen her ihracat sözleşmesinin pasaportuna göre kendi yetkisi çerçevesinde gümrük makamınca biçimlendirilen para kontrolü evraklarının özel olarak toplanması;

ihracat işi – yetkili banka tarafınca düzenlenen her ihracat sözleşmesinin pasaportuna göre kendi yetkisi çerçevesinde yetkili banka tarafından biçimlendirilen para kontrolü evraklarının özel olarak toplanması;

ihracat defteri – ihracat sözleşmesi pasaportlarının ayrı ayrı sayımı, yetkili bankalar veya gümrük makamlarınca gönderilen, ihracat sözleşmesi pasaportuna ek sayfalar ve sözleşme pasaportunun kabulü veya kapanışı hakkında ihbarname veya para kontrolü ihracat sözleşmesi pasaportuna ek sayfalar için hem banka hem de gümrük makamı tarafınca düzenlenen defter.

2) İthalata göre:

ithalatçı – mal satın alma ve Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük toprağına mal ithal etme kontratı (anlaşması, sözleşmesi) imzalayan Kazakistan Cumhuriyeti’nin tüzel-yerleşik şahısı;

ithalat sözleşmesi pasaportu – ithalatçı tarafınca doldurulan ve dış ekonomik sözleşme hakkında bilgiler içeren, işbu Yönetmelikçe tespit edilen biçimdeki para kontrolü evrakı;

ithalat sözleşmesi pasaportunun elektronik fotokopisi (bundan sonra- sözleşme pasaportunun SP elektronik fotokopisi) - Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı’nın emri gereğince onaylanan ebada uygun olarak biçimlendirilmiş sözleşme pasaportunun elektronik fotokopisi;

ithalat tarihi – yükün gümrük deklarasyonunun “7” sütununda gösterilen yükün gümrük deklarasyonun gümrük işleme kabul tarihi;

ithalat dosyası – gümrük makamı tarafınca düzenlenen her ithalat sözleşmesinin pasaportuna göre kendi yetkisi çerçevesinde gümrük makamınca biçimlendirilen para kontrolü evraklarının özel olarak toplanması;

ithalat işi – yetkili banka tarafınca düzenlenen her ithalat sözleşmesinin pasaportuna göre kendi yetkisi çerçevesinde yetkili banka tarafından biçimlendirilen para kontrolü evraklarının özel olarak toplanması;

ithalat defteri – ithalat sözleşmesi pasaportlarının ayrı ayrı sayımı, yetkili bankalar veya gümrük makamlarınca gönderilen, ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfalar ve sözleşme pasaportunun kabulü veya kapanışı hakkında ihbarname veya para kontrolü ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfalar için hem banka hem de gümrük makamı tarafınca düzenlenen defter.

Dipnot. 8. Madde ilaveleriyle – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

3. Sözleşme protokolünün düzenlemesinin genel koşulları

9. İhracatçı veya ithalatçı, kontrat imzalandıktan sonra her iki taraftan birinin (yerleşik şahıs veya yerleşik olmayan şahıs) kontrata göre taahhütleri yerine getirme süresinin dolmasına kadar önceden gümrük makamı ve bankada sözleşme protokolünü düzenlemek zorundadır.

10. İhracatçı veya ithalatçı, kontrat şartına bağlı olmadan (ödeme, Kazakistan Cumhuriyeti toprağında malın gümrük işlemlerinin yapılmasından önce veya sonra), kendinin kayıtlı olduğu faaliyet bölgesindeki gümrük makamında sözleşme protokolünü düzenlemeye başlar.

11. İhracatçı veya ithalatçı, gümrük makamına sözleşme pasaportunun üç nüshasını sunar. Aynı zamanda, sözleşme protokolünü ile birlikte ihracatçı veya ithalatçı gümrük makamına kontrat aslını veya sözleşme pasaportunun dayanılarak düzenlendiği onun noter tasdikli fotokopisini ve SP’nun elektronik fotokopisini sunmak zorundadır. İhracat veya ithalat dosyasını biçimlendirmek için, gümrük makamının görevli şahısınca hazırlanan, kontrat aslından veya onun noter tasdikli ve “aslına uygundur” (kaşesiyle) yazısıyla ve özel numara mührüyle onaylanan fotokopisinden çekilen kontratın fotokopisi kullanılabilir.

Yerleşik olmayan şahısla kontrat faks kanalıyla yapılmışsa, ihracatçı veya ithalatçı gümrük makamına, sözleşme pasaportu düzenlendiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde kontrat aslını veya noter tasdikli fotokopisini sunmak kaydıyla onun faksla gönderilen fotokopisini sunma hakkına sahiptir. İhracatçı veya ithalatçı tarafından kontrat aslı veya onun noter tasdikli fotokopisi sunulduktan sonra, gümrük makamının yetkili şahsı ihracat veya ithalat sözleşme pasaportuna göre dosya biçimlendirildiğinde daha önce kabul edilen faksla gönderilen fotokopiyle karşılaştırma yapar, ve aynı olduğu takdirde kontratın faksla gönderilen fotokopisini “aslına uygundur” yazısıyla ve özel numara mührüyle onaylar.

Kontrat aslı ile onun faksla gönderilen fotokopisi metinlerinde uymazlık olduğu takdirde, gümrük makamı hukuk koruma makamlarına sözkonusu olay doğrultusunda haber gönderir.

İhracat veya ithalat sözleşme pasaportunun ihracatçı veya ithalatçı tarafınca düzenlenme şekli ve düzeni, işbu Yönetmeliğe Ek 1 ve Ek 2’de gösterilmiştir.

12. Gümrük makamı görevlisi, evrak sunulduğu günü saymadan iki işçi günü içerisinde sunulan evrakları inceler, sözleşme pasaportu verilerinin kontrat şartlarına uygunluğunu kontrol eder ve, sözleşme pasaportu düzenlenmesini iptal etmek için delillerin bulunmadığı halde, ihracatçı veya ithalatçı tarafınca sunulan sözleşme pasaportu nüshalarını imzalar.

Gümrük makamı görevlisi tarafınca imzalanan, onun özel numara mührüyle onaylanan sözleşme pasaportunun birinci nüshası, ihracat veya ithalat defterinin “çıkışlar” sütununda yer alarak ihracatçıya veya ithalatçıya iade edilir. İhracat veya ithalat defterlerinin şekli, işbu Yönetmeliğe Ek 3 ve Ek 4’te gösterilmiştir.

Sözleşme pasaportunun ikinci nüshası, ihracat veya ithalat dosyasının gümrük makamınca açtırılması için delil olmaktadır.

Sözleşme pasaportunun üçüncü nüshası, en geç işlem yapılan günden sonraki günde gümrük makamı tarafınca bankaya gönderilir ve ihracat veya ithalat işlerin açılması  konusunda banka için delil olabilir.

13. Gümrük makamından sözleşme pasaport nüshasını aldıktan sonra ihracatçı veya ithalatçı bankaya kontrat aslını veya onun noter tasdikli fotokopisini, gümrük makamında düzenlenen sözleşme pasaportunu, ve banka talebine göre onun elektronik fotokopisini sunmak zorundadır. İhracat veya ithalat işini oluşturmak için, sorumlu banka mensubu tarafınca kontrat aslı veya onun noter tasdikli ve “aslına uygundur” yazısı ile uygun mührüyle onaylanan fotokopisinden hazırlanan kontrat fotokopisinin kullanılması mümkündür.

Yerleşik olmayan şahısla kontrat faks kanalıyla yapılmışsa, ihracatçı veya ithalatçı bankaya, sözleşme pasaportu düzenlendiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde kontrat aslını veya noter tasdikli fotokopisini sunmak kaydıyla onun faksla gönderilen fotokopisini sunma hakkına sahiptir. İhracatçı veya ithalatçı tarafından kontrat aslı veya onun noter tasdikli fotokopisi sunulduktan sonra, banka sorumlusu ihracat veya ithalat sözleşme pasaportuna göre dosya biçimlendirildiğinde daha önce kabul edilen faksla gönderilen fotokopiyle karşılaştırma yapar, ve aynı olduğu takdirde kontratın faksla gönderilen fotokopisini “aslına uygundur” yazısı ile uygun mührüyle onaylar.

Kontrat aslı ile onun faksla gönderilen fotokopisi metinlerinde uymazlık olduğu takdirde, banka hukuk koruma makamlarına sözkonusu olay doğrultusunda haber gönderir.

14. Banka sorumlusu, evrak sunulduğu günü saymadan iki işçi günü içerisinde ihracatçı veya ithalatçı tarafınca sunulan evrakları inceler (ihracatçı veya ithalatçı hesabının olup olmadığını, ihracat veya ithalat sözleşme pasaportundaki imza ve mührün, ihracatçı veya ithalatçı hesabına göre birinci imza hakkına sahip şahısların imza örnekleri bulunan evraktaki imza ve mühür örneğine uygunluğunu, gümrük makamından gelen sözleşme pasaportunda bulunan verilerin ihracatçıya veya ithalatçıya sunulan sözleşme pasaportuna uygunluğunu kontrol eder). Tutarsızlıkların ve sözleşme pasaportu düzenlenmesini iptal etmek için delillerin bulunmadığı halde, banka sorumlusu, ihracatçı veya ithalatçı tarafınca sunulan ve gümrük makamından alınan sözleşme pasaportu nüshalarını imzalar ve mühürler. Bundan sonra, bir nüshasını ihracatçıya veya ithalatçıya iade eder, ihracat veya ithalat işine başlar ve en geç müteakip işçi gününde para kontrolüne sözleşme pasaportunun kabul edildiğine dair gümrük makamına ihbarname gönderir. Sözleşme pasaportu verileri hakkında bilgiler sorumlu mensup tarafınca bankanın veriler bankasına geçirilir.

Sunulan evraklarda tutarsızlıklar tespit edilmesi veya sözleşme pasaportu düzenlenmesini iptal etmek için delillerin bulunması halde, banka en geç müteakip işçi gününde gümrük makamına sözkonusu durum hakkında haber verir ve sözleşme pasaport düzenlemesi yapılmayacaktır. İhbarname metni keyfi olarak yazılır.

15. Gümrük makamı, sözleşme pasaportunun para kontrolüne kabulü hakkında banka ihbarnamesini aldıktan sonra bilgileri veri bankasına geçirir. Bundan sonra, gümrük mevzuatı gereğince sözkonusu sözleşme pasaportuna göre malların gümrük işlemini yapar.

Sözleşme pasaportunun para kontrolüne kabul edilmediğine dair banka ihbarnamesi geldiği halde, gümrük makamı adıgeçen sözleşme pasaportunu bundan sonraki işleme kabul etmiyor.

16. Aşağıdaki koşullardan bir tanesinin bile bulunması gümrük makamı ve/veya banka için sözleşme pasaportunu imzalamayı reddetmek için delil olmaktadır:

1) kontratta bulunan verilerin sözleşme pasaportunda gösterilen bilgilerle uymazlığı;

2) kontratta, Kazakistan Cumhuriyeti’nin mevzuatı taleplerine aykırı şartların bulunması;

3) sözleşme pasaportunun tespit edilen taleplere aykırı olarak düzenlenmesi;

4) “Adres bilgileri ve kontrat koşulları” bölümüne uygun olarak işbu Yönetmelik tarafınca tespit edilen düzende sözleşme pasaportunu düzenlemek için gereken herhangi bir bilgilerin kontratta bulunmaması (Ek 1 ve Ek 2);

5) eğer kontratta, ödeme olarak belgesel akreditif öngörüldüğü veya yerleşik olmayan şahıs tarafınca taahhütlerin yerine getirilmesi olarak banka garantisi sunulduğu durumlar dışında, Kazakistan Cumhuriyeti toprağından malın ihraç edilmesinden sonra ödenmesi öngörülüyorsa, ödeme yapılmadığı halde, ihracat kontratına göre irsal edilen malın net iade süresini tespit edici şartların kontratta bulunmaması;

6) eğer kontratta, ödeme olarak belgesel akreditif öngörüldüğü veya banka garantisi sunulduğu durumlar dışında, Kazakistan Cumhuriyeti toprağına mal ithal edilmeden önce ödenmesi öngörülüyorsa, teslim edilmediği halde, ithal edilen mala ödeme yapmak için transfer edilen paranın net iade süresini tespit edici şartların kontratta bulunmaması;

7) ihracatçının veya ithalatçının imza ve mührünün ihracatçı veya ithalatçı hesabına göre evraktaki imza ve mühür örneğine birinci imza hakkına sahip olan şahısların imza örnekleriyle uymazlığı ve ihracatçı veya ithalatçı hesabının bulunmaması;

8) Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın lisansı ve/veya kayıt belgesinin bulunması hakkında talep Kazakistan Cumhuriyeti’nin mevzuatınca tespit edildiği halde bulunmaması.

Dipnot. 16. Madde değişiklikleriyle – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

17. Sözleşme pasaportunun imzalanmasının gerekçeleriyle reddedilmesinde, gümrük makamı veya banka ihracatçıya veya ithalatçıya evraklarını iade eder ve sözleşme pasaportunun düzenlenmesi ve/veya kontrat şartlarına uygun değişikliklerin yapılması veya sözleşme pasaportu düzenlenmeden önce mevzuatın diğer taleplerinin yerine getirilmesi konularında tavsiyelerde bulunur.

İhracatçı veya ithalatçı talebine göre gümrük makamı veya banka reddetmeyi ve yukarıda adıgeçen tavsiyeleri ona yazılı olarak sunmak zorundadır.  

18. Sözleşme pasaportunun imzalanmasıyla:

İhracatçı aşağıdakiler için sorumluluk taşır:

1) ihracat sözleşmesi pasaportunda gösterilen bilgilerin, ona dayanarak sözkonusu ihracat sözleşmesi pasaportu oluşturulmuş olan kontrat şartlarıyla tam uyması;

2) işbu Yönetmeliğin 62. Maddesince tespit edilen taleplerin yerine getirilmesi.

İthalatçı aşağıdakiler için sorumluluk taşır:

1) ithalat sözleşmesi pasaportunda gösterilen bilgilerin, ona dayanarak sözkonusu ithalat sözleşmesi pasaportu oluşturulmuş olan kontrat şartlarıyla tam uyması;

2) işbu Yönetmeliğin 62. Maddesince tespit edilen taleplerin yerine getirilmesi.

19. Kontrat taahhütlerini yerine getirme süresi dolduğunda ihracatçı veya ithalatçı, gümrük makamı ve yetkili banka imzaları ve mühürleriyle tasdik edilmiş sözleşme pasaportu nüshasıyla, ve diğer gerekli evraklarla doğrudan gümrük makamına (malın gümrük işlemi yapılırken) veya yetkili bankaya (ödeme yapılırken) baş vurur. 

20. İthalat kontratını ödemek için ödeme evrakları, ithalat sözleşmesi pasaportuna ve yabancı ortakla yapılan kontrata dayanarak ithalatçı tarafınca düzenlenir.   

21. Yetkili banka, bankanın ödeme evrakına geçirilen verileri ithalat sözleşmesi pasaportunun verileri ile ve kontratla karşılaştırır.

22. İthalat sözleşmesi pasaportunda, kontratta ve ödeme evraklarında yer alan bilgilerin ve ödeme delillerinin uygunluğu halde, yetkili bankanın sorumlu mensubu ithalat kontratı ödemesi için bankanın ödeme evrakına izin vizesi basar.

23. Eğer, düzenlenmekte olan ihracat-ithalat sözleşmesi, para gelişini veya transferini veya taraflardan bir tanesinin kontrat taahhütlerini yerine getirme tarihinden itibaren 120 takvim gününü geçmeyen sürede malın gelişini veya irsalini öngörüyorsa, ihracatçı veya ithalatçı, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın normatif hukuki kararnameleri gereğince sözleşme pasaportu düzenlenmeden önce, fotokopileri sözleşme pasaportuna mutlak surette eklenmeye tabi olan lisansı ve/veya Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın kayıt belgesini almak zorundadır. (Başlık 2; 3.-6. alt maddeye bakınız).

24. Sözkonusu kontrata göre gümrük makamı ve yetkili banka tarafınca imzalanan daha önce sözleşme pasaportu oluşturulurken kullanılan bilgileri kapsayan değişiklikler veya ilaveler taraflarca kontrata yapıldığı halde, talebin hakkını vermeyi, borç transferini veya işbu Yönetmeliğin 47. ve 76. maddelerinde öngörülen taleplerle beraber taahhütlerin karşılıklı hesaplanmasını (bundan sonra- diğer kontratlar) öngören diğer kontratların imzalandığı halde, ihracatçı veya ithalatçı, ödeme yapma tarihi veya kontrata veya diğer kontratlara yapılan değişikliklere ve/veya ilavelere dayanarak gerçekleşen malların gümrük işleme sunulma tarihi geçmeden gümrük makamı ve yetkili bankaya şunları sunar:

1) kontrata ilaveler ve/veya değişiklikler (değişiklikler ve/veya ilaveler yapıldığını onaylayan diğer evraklar) veya diğer kontratlar;

2) sadece bilgileri iptal edilmeye tabi olan sütunların (pozisyonların) doldurulması kaydıyla oluşturulan sözleşme pasaportu şeklindeki sözleşme pasaportuna ek sayfalar.

Sözleşme pasaportuna ek sayfaların kullanılması ve bundan sonraki düzenlenmesi, sözleşme pasaportuna özel olarak öngörülen düzende gerçekleşir.

25. Yerleşik şahıs ve yerleşik olmayan şahıs arasında yapılan yazışmalar esnasında kontrata değişiklikler ve ilavelerin yapılma imkanını öngören koşulların kontratta bulunduğu halde, gümrük makamı, sözkonusu yazışmalara dayanarak sözleşme pasaportuna ek sayfayı düzenlemeye kabul etmek zorundadır.

26. İşbu Yönetmeliğin 25. maddesinde öngörülen kontrat değişiklikleri ve/veya ilaveler veya yazışmalar, işbu Yönetmeliğin 11. ve 13. maddelerince öngörülen talepler gereğince ihracatçı veya ithalatçı tarafınca gümrük makamına ve yetkili bankaya sunulur.

27. Yetkili banka veya gümrük makamı, geliş imkanına göre para kontrolü evraklarından oluşan her sözleşme pasaportunun işi veya dosyasını açmak zorundadır.

28. Gümrük makamından gelen sözleşme pasaportların/ ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfaların ve gümrük makamına giden ihbarnamelerin sayımı, ihracat veya ithalat defterlerine yetkili banka tarafınca yapılır (Ek 3 ve Ek 4).

4. İhracat kazançlarının elde edilmesini ve ithalat amacıyla paraların yabancı parada ve Tengede kullanılmasını kontrol etmek

29. İhracat kazançlarının ihracatçının banka hesabına mahsup edilmesi ve ithalat amacıyla ödemelerin yapılması, işbu Yönetmeliğin talepleri gereğince sözleşme pasaportu düzenlendikten sonra yetkili banka tarafınca gerçekleşir.

30. Gelen paraların özdeşlenmesini kolaylaştırmak amacıyla ihracatçı veya ithalatçı, ihracatçıya veya ithalatçıya para gönderilmesi için ödeme evraklarında kontratın adres bilgileri ve sözleşme pasaportunun numarasını bildirmesi gerektiği hakkında para ödeyen yabancı şahısa haber verir.

Sözleşme pasaportuna gelen paraların yetkili banka tarafınca yatırılması için gerekli verilerin bankalar arası evrakta bulunmadığı halde, özdeşlenmeye tabi olmayan paraların geldiği hakkında, önceden yazılı olarak haber vererek yetkili banka, ihracatçının veya ithalatçının banka hesabına paraları mahsup eder. İhracatçı veya ithalatçı, yetkili bankanın yazılı haberini aldıktan sonra, yetkili bankaya, kontratın adres bilgileri ve sözleşme pasaportunun numarasını göstererek gelen paralar hakkında yazılı olarak haber vermek zorundadır. Sözkonusu kontrata göre paraların başka bir bankaya gelmesi halinde, başka bankaya gelen paranın tümünü yetkili bankadaki kendi banka hesabına transfer etmesi konusunda talimat vermesi gerekir. İhracatçı veya ithalatçı, transfer talimatına, transferin gerçekleştirilmesi için başka banka için delil olan transfer dilekçesi ile birlikte sözleşme pasaportunun yetkili banka tarafınca tasdik edilen nüshasını ekler.

İhracatçının veya ithalatçının banka hesabına gelen ve sözleşme pasaportuna göre özdeşlenmemiş paralar, Kazakistan Cumhuriyeti’nin mevzuatları gereğince mutlak surette gerçekleştirilen ödemeler dışında ödemeler ve/veya para transferleri gerçekleştirmek için özdeşlemeden önce ihracatçı veya ithalatçı tarafınca kullanılamaz.

31. Eğer, kontrata göre para kodu ödeme parası kodunu tutmuyorsa, yetkili banka ihracatçının veya ithalatçının banka hesabına mahsup edilmeden önce onun rızasını alarak, ihracatçı veya ithalatçı ile anlaşılan kura göre kontrat şartlarınca öngörülen paraya gelen parayı değiştirme hakkı vardır.

İhracatçının veya ithalatçının sözkonusu para değiştirmesini yapmayı reddetmesi halinde, ihracatçı veya ithalatçı: ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfa düzenlemek ve gümrük makamına gerekli açıklamalarıyla kontrat parasının ödeme parasına göre kur hesabını sunmak zorundadır.  Gümrük makamı sözkonusu hesabı kontrat şartları ve hesapta kullanmakta olan kur gerçeği açısından kontrol eder, ve hesabın delilli olduğu kabul edildiği halde, daha sonra yeni parada paranın gelmesini, para veya mal iadesini dikkate alır.

Hesaplar, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nca tespit edilen yabancı paraların resmi kurlarından veya Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nca ödeme tarihinde tespit edilen yabancı paranın tengeye karşı gross-kurundan gerçekleşir.

Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın resmi kuru ile veya Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın resmi kuruna dayanarak hesaplanan gross-kur ile en fazla %5 civarında anlaşmazlık mümkün olmaktadır.

32. Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın resmi kur tespiti yapmadığı parada kontrat imzalandığı halde, yeniden sayım, yetkili banka tarafınca ihracatçı veya ithalatçıya haber verilen paranın ABD Dolarına cari para kurunu göre gerçekleşir. Bundan sonra, Tenge yeniden sayımı, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafınca tespit edilen Tenge’nin ABD Dolarına resmi kuruna göre gerçekleşir.

İhracatçı veya ithalatçı tarafınca sunulan sayımın delilsiz tanındığı halde, gümrük makamı, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankasınca Tenge’nin resmi kuru tespit edilen herhangi bir para kuruna bu paranın ödeme gününe yönelik para kuru hakkında haber verilmesi ricasıyla Kazakistan Cumhuriyeti  Merkez Bankası’na yazılı başvuru gönderir.  Alınan haber esnasında gümrük makamı ihracat ödeme parasında gerçek gelen parayı veya ithalata göre gerçek gelen malı yabancı paraların gross-kurunu Tenge’ye göre yeniden hesaplar,  bunun hakkında ihracatçıya veya ithalatçıya yazılı haber verir ve ihracat veya ithalat dosyasında gerekli notu yazar.

33. İhracat kazancı yetkili bankaya ihracat sözleşmesi pasaportunda gösterilen sürede gelmediği halde (“Son tarih” sütunu, işbu Yönetmeliğe Ek 1), ihracat kazancının gelme süresi bittiğinden itibaren on işçi günü içerisinde ihracatçı, Yönetmelikçe tespit edilen düzende sözkonusu sözleşme pasaportuna ek sayfa düzenlenen, onaylayan evrakların fotokopisini ekleyerek ihracat kazançlarının gelmemesi sebepleri hakkında gümrük makamına yazılı açıklama sunma zorundadır.                      

Dipnot: Değişiklikleri ve ilaveleriyle 33. Bölüm – K.C. Merkez Bankası’nın 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

34. İthalat sözleşmesi pasaportunda (“Son tarih” sütunu, işbu Yönetmeliğe Ek 2) gösterilen sürede ithalat malları gelmediği halde, ithalatçı, ithalat mallarının gelme süresi bittiği tarihten itibaren on işçi günü içerisinde, Yönetmelikçe tespit edilen düzende sözkonusu sözleşme pasaportuna ek sayfa düzenlenen (kontratta veya diğer kontratlarda değişiklikler ve ilaveler olmadığı takdirde), ithalat mallarının gelmediğini onaylayan evrakların fotokopilerini ekleyerek gümrük makamına yazılı açıklama sunmak zorundadır.

Dipnot: Değişiklikleri ve ilaveleri ile 34. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

35. Gelen malların özdeşliğini kolaylaştırmak amacıyla ithalatçı, ithalatçı adresine gönderilen ve teslimcinin yararına olan malların irsalini onaylayan evraklarda kontratın adres bilgilerinin ve sözkonusu kontrata göre düzenlenen sözleşme pasaportu numarasının gösterilmesi gerektiği hakkında teslimciye haber verir.

36. İhracat kazançlarının tam olmadan veya zamansız gelmesi halinde, gümrük makamı, hukuk bozucu gerçekleri onaylayan evrakların bulunması kaydıyla, ithalatçıya                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              Kazakistan Cumhuriyeti’nin mevzuatınca öngörülen cezaları keser ve gerekli haberleri vergi, hukuk koruma makamlarına ve K.C. Merkez Bankası’na gönderir.

37. Gümrük makamı, kontrat şartları ve ithalat sözleşmesi pasaportu şartları gereğince malların zamanında gelmesini kontrol eder. Malların gelme süresine aykırı davranılması halinde gümrük makamı, hukuk bozucu gerçekleri onaylayan evrakların bulunması kaydıyla, ithalatçıya Kazakistan Cumhuriyeti’nin mevzuatınca öngörülen cezaları keser ve gerekli haberleri vergi, hukuk koruma makamlarına ve K.C. Merkez Bankası’na gönderir.

38. İşbu Yönetmelikçe öngörülen, para kontrolü ajanının taahhütlerine yetkili banka tarafınca aykırı davranılması tespit edildiği halde, gümrük makamı, Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatı gereğince cezaların kullanılması için gerekli haberleri K.C. Devlet Gelirler Bakanlığı ve K.C. Merkez Bankası adresine göndermek zorundadır.

Dipnot: Değişiklikleriyle 38. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

39. Gümrük makamı ve ihracatçı veya ithalatçı tarafınca yapılan ihracat ve ithalat para kontrolü kısmında para ve gümrük mevzuatı taleplerine aykırılıklar tespit edildiği halde, yetkili banka, Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatı gereğince cezaların kullanılması için K.C. Merkez Bankası ve K.C. Devlet Gelirler Bakanlığı adresine gerekli haberi göndermek zorundadır.

Dipnot: Değişiklikleri ve ilaveleriyle 39. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

40. Eğer, ihracatçı veya ithalatçı malı kendi devlet kaydı bulunmayan yerden göndermesi veya alması halinde, sözleşme pasaportunun düzenlenmesi, onun kaydı yapılan gümrük makamında gerçekleşir. Bu durumda, sözleşme pasaportunun “özel notlar” sütununda, kontrata göre malların gümrük işlemi yapılan yer gösterilir. Malların gümrük işlemi, gümrük mevzuatınca tespit edilen işlemler gereğince gerçekleşir.

İhracatçının veya ithalatçının kayıt yerine göre gümrük makamının mührüyle tasdik edilen sözleşme pasaportunun fotokopisi, malların işlem yerindeki gümrük makamına gönderilir. Para kontrolü amacıyla, malların işlem yerine göre gümrük makamı, sözleşme pasaportunu düzenleyen gümrük makamına ihracat veya ithalat mallarının hareketi hakkında bilgileri göndermek zorundadır.

Dipnot: Değişiklikler ve ilaveleriyle 40. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.   

5. Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat kontrolü işlemlerinin

teknik sağlaması

41. İşbu Yönetmeliğin talepleri gereğince düzenlenen evraklardaki veriler bankalar için banka sırrı, gümrük makamı için ise- hizmette kullanmak için bilgi olmaktadır. Bankalar ve gümrük makamları bu bilgilerin gizliliğini sağlarlar.

42. Gümrük makamının yazılı rızası ile ve evrakların korunmasını ve kesintisiz teslimini sağlayan işlemlerin gümrük makamı ve yetkili bankalarla müşterek hazırlanması kaydıyla, yetkili bankalar ve gümrük makamları, evrakların elektronik alış-verişine geçebilirler.

43. İsimlerini veya posta adreslerini değiştiren yetkili bankalar, aşağıdaki hususları yapmalılar:

1) değişikliklerin hukuk makamlarında kaydı yapıldığı tarihten itibaren en geç 10 takvim gününde, sözkonusu banka tarafınca para kontrolüne kabul edilen ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportunu düzenleyen Kazakistan Cumhuriyeti  Merkez Bankası’nın bölge şubesine ve Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük makamlarına telgrafla haber vermeli;

2) değişikliklerin hukuk makamlarında kaydı yapıldığı tarihten itibaren en geç 10 takvim gününde, sözleşme pasaportları sözkonusu banka tarafınca para kontrolüne kabul edilen ihracatçıya veya ithalatçıya, sözleşme pasaportlarının “bankanın, gümrük makamlarının özel notları” kısmında yetkili bankanın yeni adres bilgilerini yansıtmak için bankaya sözleşme pasaportunun birinci nüshasının sunulması gerektiği hakkında haber vermeli;

3) Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası ve gümrük makamına haberleri gönderme tarihinden itibaren 30 takvim günü içerisinde gümrük makamlarından, ihracatçılardan ve ithalatçılardan onların eski adresine veya eski ismine yazışmaların kabulünü sağlamalıdır.

Yetkili bankanın yukarıda sunulan haberlerine dayanarak gümrük makamı, yetkili banka tarafınca gönderildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde yetkili bankanın eski ismi ve posta adresleri ile sözleşme pasaportuna göre malları gümrük işleme kabul eder.

 Dipnot: Değişiklikleriyle 43. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.   

44. İhracatçının veya ithalatçının kayıtlı olduğu faaliyet bölgesindeki hizmet veren yetkili banka ve/veya gümrük makamı değiştiği halde, ihracatçı veya ithalatçı, ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportunu kapatmak ve üç işçi günü içerisinde gümrük makamında işlemini yapmak için, işbu Yönetmeliğin 3. kısmınca tespit edilen düzende işlemini yapan ve ihracatçının veya ithalatçının yeni yetkili bankasına gönderen gümrük makamına yeni ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportunu sunmak zorundadır. Yeni yetkili banka ve/veya gümrük makamı, yeni ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportunun düzenlendiği tarihten itibaren üç işçi günü içerisinde, önceki ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportunu düzenleyen yetkili bankaya ve/veya gümrük makamına, ithalata veya onların iadesine göre gelen ihracat kazançları veya yapılan ödemeler hakkında ve daha önce malların gönderilmesi veya alınması veya iadesi hakkında yazılı başvuru göndermek zorundadır. Önceki yetkili banka ve/veya gümrük makamı yedi takvim günü içerisinde yeni yetkili bankaya ve/veya gümrük makamına talep edilen bilgileri sunmalılar.

45. İhracatçı yararına ihracat kazançlarının gelmesini veya bankacılık işlemleri gerçekleştirmek için yetkili banka lisansını geri çevirme veya durdurma sebebiyle bundan sonra ihracatçının veya ithalatçının banka hesabına mahsup edilmeyen ve daha sonra ithalat kontratına göre transfer edilen paraların yetkili bankanın muhabir hesabına iadesini gerçekleştirmek için, ihracatçının veya ithalatçının hizmete geçtiği diğer banka tarafınca ve ihracatçı veya ithalatçı yararına paraların geldiğini onaylayan evrak olarak gümrük makamı tarafınca net sözleşme pasaportuna göre özdeşlenen paraların tasfiye edilmekte olan yetkili bankanın muhabir hesabına geldiği hakkında yetkili bankanın tasfiye komisyonu belgelerinin kabul edilmesi mümkündür.    

Dipnot: Değişiklikleriyle 45. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.   

6. Sözleşme pasaportunun kapatılması

46. İhracat ve ithalat kontratına göre sözleşme pasaportunun kapatılması, sözkonusu sözleşme pasaportunu düzenleyen gümrük makamı tarafınca gerçekleşir. Gerektiği halde, gümrük makamı, yetkili bankayla mutabık kalınarak yapılan ödemeler ve malların teslimi hakkında karşılaştırma belgesi oluşturur. Gümrük makamı, karşılaştırma belgesine dayanarak, işbu Yönetmelikçe görüşülen sözleşme pasaportunun kapatılması için delilin bulunması kaydıyla, sözleşme pasaportunu kapatır ve onun kapatılması hakkındaki haberi yetkili bankaya gönderir. Yetkili banka, sözleşme pasaportunun kapatılmasının delilsiz olduğuna dair delilin bulunması kaydıyla, sözkonusu sözleşme pasaportunu kapatan gümrük makamına uygun itirazını gönderir. Yetkili banka itirazlarının delilli olduğu kabul edildiği takdirde, sözleşme pasaportunun kapatılması geçersiz olacaktır ve bunun hakkında gümrük makamı yetkili bankaya haber verir.

Dipnot: Değişiklikleriyle 46. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.   

47. Aşağıda sunulan koşullardan bir tanesinin bile bulunması sözleşme pasaportunun kapatılması için dayanak olmaktadır:

1) dış ticaret kontratlarına göre taahhütlerin tam olarak yerine getirilmesi;

2) ihraç veya ithal edilen malların diğer şekildeki fiyatlarda taahhütlerin yerine getirilmesi için parasal ödeme şeklinin değişmesini öngören koşulları kontrata uygulamak;

3) ödenmeyen veya teslim edilmeyen ihraç edilen veya ithal edilen malların tam kapatılması kaydıyla taleplerin karşılıklı sayımının gerçekleşmesini öngören kontrata değişikliklerin ve/veya ilavelerin yapılması ve taleplerin karşılıklı sayımını teyit eden evrakların bulunması (karşılaştırma belgesi v.s.);

4) sözkonusu kontratın geçerliliğinin bittiği hakkında gümrük makamı ve yetkili banka ihracatçısının veya ithalatçısının yazılı ihbarnamesi bulunması ve yerleşik olmayan ortağın rızasını teyit eden evraklara dayanarak diğer şahıslara kontrata göre ihracatçı veya ithalatçı tarafınca kendinin yerleşik olmayan ortak şahısa olan borcunun transfer edilmesi. Diğer yerleşik şahısa borcunun ihracatçının veya ithalatçının transfer edilmesinde, diğer yerleşik şahıs, işbu Yönetmeliğin 3. bölümünce öngörülen düzende yeni ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportunu düzenlemek zorundadır.

5) yerleşik olmayan ortağa talep hakkının geçişini teyit eden evraklara dayanarak (talep hakkının verilmesine dair anlaşma, karşılıklı taahhütlere göre karşılaştırma belgesi, malların kabul ve teslim belgesi, malın yanında bulunan evraklar v.s.) ve gümrük makamı ve yetkili banka ihracatçısının veya ithalatçısının sözkonusu kontrat geçerliliğinin bittiği hakkında yazılı ihbarnamesinin bulunmasıyla yerleşik olmayan ortağa yönelik ihracatçı veya ithalatçı tarafınca talep hakkının diğer şahısa verilmesi. İhracatçı veya ithalatçı tarafınca diğer yerleşik şahısa talep hakkının verilmesinde, yerleşik şahıs, işbu Yönetmeliğin 3. bölümünce öngörülen düzende yeni ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportunu düzenlemek zorundadır;

6) her taraftan birinin taahhütlerin yerine getirilmemesi ve gümrük makamı ve yetkili banka ithalatçısının sözkonusu ithalat kontratının geçerliliğinin bittiği hakkında yazılı ihbarnamenin bulunması halinde, daha önce teslim alınan malların veya ithalat kontratına göre avans ödemelerinin ithalatçı tarafınca iadesi;

7) her taraftan birinin taahhütlerin yerine getirilmemesi ve gümrük makamı ve yetkili banka ihracatçısının sözkonusu ihracat kontratının geçerliliğinin bittiği hakkında yazılı ihbarnamenin bulunması halinde, ihracatçıya malın iadesi veya ihracat kontratına göre daha önce teslim alınan avans ödemelerinin iadesi;

8) kendi taahhütlerini tam olarak yerine getiren yerleşik olmayan şahıs tarafınca şikayetlerin bulunmamasını teyit eden evrakların, ihracat veya ithalat kontratını imzalayan ve yerleşik olmayan şahısa karşılıklı taahhütlerin yerine getirmeyen yerleşik şahıs adresine sunulması;

9) ihracatçı veya ithalatçı sayılan özel şahısın daimi oturmak için Kazakistan Cumhuriyeti’nin dışına çıkışı hakkında dış işleri makamının pasaport ve vize hizmetleri adres bürosunun teyidi;

10) gümrük makamı tarafından sözleşme pasaportuna göre malın gerçek hareketinin bulunmaması hakkında teyidin, yetkili banka tarafından sözleşme pasaportuna göre gerçek para hareketinin bulunmaması hakkında teyidin ve sözkonusu kontratın geçerliliğinin bittiği hakkında ihracatçı veya ithalatçı tarafınca yetkili bankaya ve gümrük makamına yazılı ihbarnamenin bulunmasıyla, gümrük makamında düzenlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde para ve mallar hareketinin sözleşme pasaportuna göre bulunmaması;

10-1) gümrük makamı tarafından sözleşme pasaportuna göre malın gerçek hareketinin bulunmaması hakkında teyidin, yetkili banka tarafından sözleşme pasaportuna göre gerçek para hareketinin bulunmaması hakkında teyidin ve sözkonusu kontratın geçerliliğinin bittiği hakkında ihracatçı veya ithalatçı tarafınca yetkili bankaya ve gümrük makamına yazılı ihbarnamenin bulunmasıyla, kontratın geçerlilik süresi geçtikten sonra 1 ay içerisinde para ve mallar hareketinin sözleşme pasaportuna göre bulunmaması;

11) gümrük makamı tarafından sözleşme pasaportuna göre malın gerçek hareketinin bulunmaması hakkında teyidin, yetkili banka tarafından sözleşme pasaportuna göre gerçek para hareketinin bulunmaması hakkında teyidin ve sözkonusu kontratın geçerliliğinin bittiği hakkında ihracatçının veya ithalatçının mektubu bulunmasıyla, son mal tesliminin ve/veya para transferinin yapıldığı andan itibaren 1 yıl içerisinde müteakip para ve mal hareketinin bulunmaması ve vadesiz kontrata göre sözleşme pasaportundaki taahhütlerin taraflarca mukabil yerine getirilmesi;

12) borçlu yerleşik olmayan şahısın lağvedilmesi hakkında veya iflas ilan edilmesi hakkında mahkeme kararının veya kontrata göre taahhütlerin onun tarafınca yerine getirilmesinin mümkün olmadığının resmi teyidi ile onun lağvedilmesi hakkında yabancı devletin diğer yetkili devlet makamı evrakının bulunması veya yabancı devletin devlet makamı belgesinin yayınlanması sonucunda taahhütlerin yerine getirilmesi tamamen mümkün olmamaktadır;

13) Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatınca tespit edilen düzende ihracatçının veya ithalatçının lağvedilmesi veya iflas ilan edilmesi;

13-1) ihracatçı veya ithalatçı rızasının bulunmasıyla, yirmi aylık hesap göstergelerini aşmayan tutarda dış ticaret kontratlarına göre taraflarca yerine getirilmeyen taahhütlerin sözleşme pasaportunun son tarihinin geçmesinden sonra bulunması;

14) işbu Yönetmelikçe öngörülen diğer esaslar.

Dipnot: Değişiklikleri ve ilaveleriyle 47. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

48. İhracatçının veya ithalatçının geçerli olan kontrata göre sözleşme pasaportu, yetkili bankanın lağvedilmesi veya iflas etmesiyle kapatılmaya tabidir. Bu durumda, ihracatçı veya ithalatçı, iş Yönetmeliğin 44. maddesinin talepleri gereğince tamamlanmayan kontratlara göre yeni sözleşme pasaportunu açtırmak zorundadır.

49. Para kontrolü makamının davasına göre mahkeme kararı alınan, fakat yerleşik olmayan şahıs tarafınca taahhütlerin yerine getirilmesi garantilenmeyen ihracatçının veya ithalatçının kontrata göre ve devlet kaydı yapılan yerde bulunmayan  ihracatçıya veya ithalatçıya göre borcun gümrük makamında ayrı sayımı yapılmaya tabidir. Sözleşme pasaportunun ayrı sayıma yatırıldığı tarihten itibaren beş yıl içerisinde yerleşik şahısa yönelik taahhütlerinin yerleşik olmayan şahıs tarafınca yerine getirilmemesi halinde, bu sözleşme pasaportu gösterilen süre geçince kapatılacaktır.

50. Kontrata göre taahhütlerin tamamen yerine getirilmesi kaydıyla, ithalat sözleşmesi pasaportu, ithalatçı tarafınca kontrata göre hesap için tedavüle çıkarılan yerleşik olmayan şahıs tarafınca sunulan senedin yetkili bankanın sayımıyla kapatılmaya tabidir.

51. İşbu Yönetmelikçe öngörülen durumların dışında, hesaplamaları tamamlanmayan ihracat veya ithalat kontratına göre sözleşme pasaportu, dış ticaret işlemlerinin tamamen kapatılmasına kadar geçerli olmaktadır.

7. Para kontrolü makamları ve ajanları

52. Kazakistan Cumhuriyeti’nde para kontrolü, Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatı gereğince, kendi yetkileri çerçevesinde, para kontrolü makamları ve ajanları tarafınca gerçekleşir.

53. Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası:

1) Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı ve yetkili bankalardan alınan verilere dayanarak ihracat ve ithalat para kontrolü neticeleri hakkında dergi ve haberler çözümlemesini gerçekleştirir;

2) rapor ayından sonraki ayın en geç 8’inde, Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük sınırından malların geçmesi hakkında bilgileri yetkili bankalara sunar (Ek 5 ve Ek 6);

3) Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı’nın anlaşılan düzeninde, Kazakistan Cumhuriyeti toprağına parasal kazançların veya malların zamanında gelmesini sağlamayan ihracatçı veya ithalatçı hakkında haber verir (Ek 7 ve Ek ;

4) Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı dikkatine, anlaşılan düzende, tam posta adreslerini göstererek tüm bankalar ve şubelerinin listesini ve verilen verilere yapılan herhangi bir değişiklikleri her ay sunar;

5) para kontrolüne göre bankalara program sağlanması için teknik talepleri uygulama hakkına sahiptir.

Dipnot: Değişiklikleriyle 53. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

54.  Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı:

1) kendi yetkisi çerçevesinde, ihracatçı veya ithalatçı tarafınca yapılan para mevzuatı normlarına aykırı davranmalar hakkında işlerin üretimini gerçekleştirir;

2) Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nda anlaşılan düzende ihracat ve ithalat para kontrolünün neticeleri hakkında genel bilgileri her ay gönderir;

3) Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’na, anlaşılan sürede Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük sınırından malların geçmesi hakkında haberi ayda bir defa sunar (Ek 5 ve Ek 6);

4) Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’na anlaşılan düzende, Kazakistan Cumhuriyeti’nin para mevzuatını bozan ihracatçıları veya ithalatçıları sorumluluğa onlar tarafından çekme, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’ndan ve gümrük makamlarından daha önce alınan haberlere göre çalışmaları hakkında verileri sunar.

Dipnot: Değişiklikleriyle 54. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_. 

55. Yetkili bankanın haberini aldıktan sonra gümrük makamı, gelen ihracat kazançları, ithalata göre yapılan ödemeler veya onların elektronik bilgi bankasına iadesi hakkında bilgileri kaydeder ve Kazakistan Cumhuriyeti’nin para kontrolünün talepleri gereğince, ihracat kazançlarının gelmesi ve kontrat şartları uyarınca yapılan ithalat ödemelerine göre malların gelmesini kontrol eder.

56. Gümrük makamları, rapor döneminden sonraki ayın 15’ine doğru her ay, Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı’na beş bin ABD Doları’nı geçmeyen tutardaki kontratlara göre haberler sunar (Ek 10 ve Ek 11).

57. Gümrük makamı, para kontrolü ajanları fonksiyonlarının yetkili bankalar tarafınca uygun olarak gerçekleştirilmesi amacıyla, yetkili bankanın başvurmasıyla ihracatçılar veya ithalatçılar tarafınca gönderilen veya teslim alınan mallar hakkında bilgileri yetkili bankaya sunmak zorundadır.

58. Yetkili bankalar, kendi yetkili çerçevesinde, Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracatçılar veya ithalatçılar tarafınca yapılan para işlemlerinin, Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatına ve Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın kayıt belgesine ve lisans şartlarına uygunluğunu kontrol eder.

Yetkili banka:

1) rapor döneminden sonraki ayın en geç 5’inde gümrük makamına, ihracatçıların veya ithalatçıların sözleşme pasaportuna göre tüm gelen veya transfer edilen paraların tutarı hakkında her ay haber verir (haber verme şekli – Ek 12 ve Ek 13),

         2) rapor dönemindeki sonraki ayın en geç 15’inde Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’na ihracat ve ithalat para kontrolü neticeleri hakkında haberleri her ay sunar (Ek 14, Ek 15 ve Ek 16);

         3) rapor döneminden sonraki ayın en geç 20’sinde her ay Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’na beş bin ABD Doları’nı aşmayan tutarda kontratlara göre haberleri her ay sunar (Ek 17 ve Ek 18).

Dipnot: Değişiklikleriyle 58. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

59. Gerektiği takdirde, fakat üç ayda en fazla bir defa, gümrük makamınca yetkili banka ile müşterek, işbu Yönetmelik gereğince ihracatçılar veya ithalatçılar tarafınca  yetkili banka ve gümrük makamına sunulan evrakların özdeşliğini belirlemek amacıyla ve yetkili banka tarafınca gümrük makamına düzenlenmiş olan sözleşme pasaportlarına göre gerçekleşen ödemeler ve gelen para tutarları hakkında haberlerin sunulmasının zamanında ve doğru olmasını tespit etmek için, ihracatçıların veya ithalatçıların geçerli sözleşme pasaportlarına göre ek karşılaştırmalar yapılabilir.

Karşılaştırma yapıldığına dair gümrük makamı başkanı ve görevlisi tarafınca imzalanan talimatnameye dayanarak, gümrük makamı mensupları, ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportuna göre gerekli verileri yetkili bankadan talep ederler. Yetkili banka, gümrük makamına, işbu Yönetmelikçe öngörülen para kontrolü evraklarının tam listesini sunmak zorundadır.

Karşılaştırma yapılırken yetkili banka talep etme hakkına sahip, gümrük makamı ise, düzenlenmiş sözleşme pasaportuna göre malların hareketi hakkında haberleri sunmak zorundadır.

Karşılaştırma neticeleri, yetkili banka ve gümrük makamı başkanlarının imzasıyla ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportuna göre karşılaştırma belgesi şeklinde düzenlenir.

60. Para kontrolü makamları ve ajanları, işlerin uygun şekilde yerine getirilmesini, işbu Yönetmelikçe belirtilen haberlerin tam, doğru ve zamanında sunulmasını sağlamak zorundalar.

8. İhracatçılar ve ithalatçıların hukuk ve taahhütleri

61. Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para işlemlerini gerçekleştiren ihracatçılar ve ithalatçılar, aşağıdakileri yapma hakkına sahiplerdir:

1) para kontrolü makamlarınca yapılan kontrol evraklarıyla tanışma;

2) Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatınca tespit edilen düzende para kontrolü makamları ve ajanlarının davranışlarını şikayet etme;

3) gümrük makamları ve yetkili bankalar tarafınca sözleşme pasaportunun zamansız düzenlenmesi veya delilsiz reddedilmesi halinde, Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Gelirler Bakanlığı’na ve Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’na şikayetleriyle başvurma;

4) Kazakistan Cumhuriyeti’nin diğer normatif hukuki kararnamelerince öngörülen diğer hukuklar.

62. Kazakistan Cumhuriyeti’nde ihracat ve ithalat para işlemlerini gerçekleştiren ihracatçılar ve ithalatçılar, şunları yapmak zorundalar:

1) Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın uygun lisansı bulunmasıyla, kontrata göre ihracat kazançlarının, tamamen ve Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatınca tespit edilen sürelerde, yetkili bankadaki kendi hesabına veya yabancı bankada açtırılan hesaba mahsup edilmesini, ihracat kazançlarının elde edilmesi mümkün olmadığı takdirde – yabancı tarafa daha önce gönderilen malların iade edilmesini sağlamak;

2) ithal edilen malların tamamen ve kontratça tespit edilen sürelerde teslim alınmasını, mallar tesliminin mümkün olmadığı takdirde – yabancı tarafa daha önce transfer edilen avans ödeme tutarının ithalatçının yetkili bankadaki hesabına iadesini sağlamak;

3) eğer, Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatınca onların bulunması hakkında talepler tespit edilmişse, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın lisansı ve/veya kayıt belgesinin alınması için gerekli tüm tedbirleri almak;

4) para kontrolü makamlarına ve ajanlarına, ihracat ve ithalat işlemlerinin gerçekleştirilmesi hakkında talep edilen evrakları ve haberleri sunmak;

5) ihracat ve ithalat işlemlerinin gerçekleştirilmesi ile ilgili herhangi bir evrakların kontrolünü yapmak için para kontrolü makamları işçilerini geçirmek;

6) onlar tarafınca kontrol yapılması sırasında ve kontrol neticelerine göre para kontrolü makamlarına açıklamalar sunmak;

7) para kontrolü makamlarınca yapılan kontrol neticeleri hakkında belgeleri imzalamak;

8) para kontrolü makamlarınca yapılan kontrol neticeleri hakkında belgelere dayanarak oluşturulan aykırılıklar hakkında protokolde anlatılan gerçeklerin kabul edilmemesi takdirde, imzalanan protokolü reddetme konularının yazılı açıklamalarını sunmak; 

9) kontratın geçerlilik süresi içerisinde, fakat en az beş yıl, onların korunmasını sağlayarak, onlar tarafınca yapılan ihracat ve ithalat işlemlerine göre sayım yapmak ve hesaplama oluşturmak;

10) para kontrolü makamlarının meydana gelen aykırılıkların ortadan kaldırılması hakkında talepleri (yönergeleri, talimatnameleri) yerine getirmek;

11) Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatınca tespit edilen diğer taahhütleri yerine getirmek.

9. Özel durumlar

63. Sözleşme pasaportunun düzenlenmesi aşağıdaki durumlarda talep edilmiyor:

1) Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası ve bankalar tarafınca gerçekleştirilmekte olan nakit paraların, Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük sınırından geçirilmesinde;

         2) yurtdışındaki metal hesaplarına yerleştirilmesi için Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası ve bankalar tarafınca kıymetli metallerin ihraç edilmesinde; 

         2-1) Kazakistan Cumhuriyeti toprağına kıymetli metallerin Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası ve bankalar tarafınca ithal edilmesinde;

         3) devlet garantisi tarafınca sağlanan kontratlara göre, malların ödemesi devlet dış kredileriyle veya dış kredilerle yapılır;

         4) malların Kazakistan’ın gümrük sınırından geçirilmesini öngörmeyen ve uygun gümrük işlemi talep etmeyen kontratlara göre;

         5) kontratın imzalama tarihinde beş bin ABD Dolarını geçmeyen tutarda ihracatçı veya ithalatçı tarafınca imzalanan kontratlara göre. Bu durumda, bankalar, para kontrolü ajanları gibi, gümrük makamı da, para kontrolü makamları gibi, ihracatçıların veya ithalatçıların işlemlerini kontrol eder.

         Dipnot: Değişiklikleri ve ilaveleriyle 63. Madde – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.       

         64. Sözleşme pasaportunun düzenlenmesi aşağıdaki durumlarda talep ediliyor:

1) beş bin ABD Doları tutarında imzalanan kontratlara göre:

- malların alış-satış kontratlarına (anlaşmalarına- sözleşmelerine) göre malların Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük sınırından geçirilmesinde;

- ihracattan ayırt edilen (serbest tedavülün çıkarılması) gümrük rejiminde daha önce düzenlenmiş olan, malların yerleşik şahıstan yerleşik olmayan şahısa mülkiyet hakkının geçmesi ile ilgili olarak malların ihracatı için gümrük makamınca ilan edilmesinde; 

2) eğer, sözkonusu kontratın imzalandığı tarihte kontrata göre mallar fiyatı beş bin ABD Dolarından fazla olursa, kontratlara göre malların (serbest tedavül için ihracat veya ithalat) hizmetlere yerleştirilmesinde.

65. Telekomünikasyon şebekesi üzerinde imzalanan sözleşmelere göre malların teslimi yapıldığı ve kontratların (anlaşmaların, sözleşmelerin) olmadığı halde, sözleşme pasaportunun düzenlenmesi, sözleşme pasaportu sütununun doldurulması için gerekli verileri içeren faturaya dayanılarak gerçekleşir, tutarları ve sözleşme pasaportunu doldurmak için diğer gerekli verileri tespit etmeyen uzun vadeli kontratlara göre – kontrat şartlarınca öngörülmesine bağlı olarak kontratlara, şartnamelere veya faturalara ekler. Bu durumda, ihracatçılar veya ithalatçılar, sözleşme pasaportunun numarasıyla ve faturaların, eklerin veya şartnamelerin adres bilgileri gereğince transfer edilen tutarların özdeşliğini sağlamalı. Sözleşme pasaportu düzenlendiğinde yetkili banka, bunun hakkında ihracatçıya veya ithalatçıya haber vermesi gerekir.

66. Sözleşme pasaportundaki “Özel notlar”  bölümünde teslim edilen malların tahmini fiyatlarını öngören kontratlara göre, ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportunun düzenlenmesi sırasında, fiyatların tahmini olduğu gösterilir. Malın gerçek fiyatı tespit edildiğinde, sözleşme pasaportuna ek sayfa, malın gerçek fiyatını onaylayan evraklara dayanılarak düzenlenir.

67. İthal edilen mallar serbest tedavül rejiminde düzenlenmiş olan, ödemelerin distribütörün banka hesabından yapılmasını tespit eden distribütör sözleşmelerine göre, sözleşme pasaportu, işbu Yönetmelikçe tespit edilen düzen gereğince sözleşme pasaportuna ek sayfalardan önce doldurulan açık sütunlarla düzenlemeye, aşağıdaki özellikler dikkate alınarak, kabul edilebilir:

1) sayfaların doldurulması için esas olan – faturalardır;

2) gümrük makamları, sözleşme pasaportunun ve ona ek sayfaların bulunmasıyla gümrük düzenlemesini gerçekleştirir.

Gösterilen düzen, diler sözleşmesine göre ithal edilen mallara ilişkin olarak uygulanır.

68. Hesapların açtırılması için Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası lisansının bulunması halde, yurtdışı hesaplardan ödemelerin yapılmasını öngören kontratlara göre sözleşme pasaportu aşağıdaki gibi özelliklerle doldurulur:

1) “Bankanın adres bilgileri” kısmında, Kazakistan Cumhuriyeti’nin yerleşik şahsının hesabı açtırılmış olan yabancı bankanın adres bilgileri gösterilir;

2) “Yetkili şahısların imzaları” kısmında, yabancı bankanın tasdik etmesi talep edilmiyor, çünkü yurtdışındaki hesabın bulunduğunun tasdiki Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın lisansı ve böyle bir hesabın bulunduğuna dair yabancı bankanın tasdiki olmaktadır. Kazakistan’ın gümrük sınırından malları geçiren bankalar için ise, böyle bir tasdik – yabancı bankanın muhabir hesabının açtırıldığına dair ihbarnamesi olmaktadır;

3) para kontrolünü gerçekleştirmek için ihracat kazançlarının (yapılan malların ödemesi) gelmesinin tasdiki: mallar bankalar tarafınca alınmasında – yabancı bankadaki muhabir hesabından kesilmesi (gümrük makamında, muhabir hesabından bankaca ödenen paranın tutarını teyit eden kesme kağıdının tasdikli fotokopisi kalır); diğer şahıslar için – yazılı başvuruyla gümrük makamına gönderilen net yerleşik şahıs için açtırılan yabancı bankadaki hesaba göre paraların hareketi hakkında Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın ihbarnamesi.

69. Ödemeleri, yerleşik şahıs tarafınca yerleşik olmayan şahıstan alınan kredilerle gerçekleşen ve Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası lisansının bulunmasıyla üçüncü şahsın hesabına mahsup edilmesini öngören kontratlara göre sözleşme pasaportu, aşağıdaki gibi özelliklerle doldurulur:

1) “Bankanın adres bilgileri” kısmında, yerleşik banka tarafınca kredi alınan yabancı bankanın adres bilgileri gösterilir;

2) “Yetkili şahısların imzaları” kısmında, yabancı banka tarafından tasdik edilmesi talep edilmemekte, çünkü, yerleşik şahıs tarafınca kredinin alınmasının tasdiki – Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın lisansıdır;

3) kontratlara göre ithal edilen malların gelmesi için para kontrolünün gümrük makamınca gerçekleştirilmesinde, yerleşik şahıs tarafınca yerleşik olmayan şahıstan alınan kredilerle gerçekleştirilen ve üçüncü şahsın hesabına mahsup edilmesini öngören ödemeler, yapılan ödemelerin tasdiki – yazılı başvuruyla gümrük makamına gönderilen Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın lisansı gereğince, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın, kredi tutarının kreditör-yerleşik olmayan şahıs tarafınca üçüncü şahsın hesabına mahsup edilmesi hakkında ihbarnamesi olmaktadır.

70. Yerleşik şahıs tarafınca yerleşik olmayan şahıstan alınan ve Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın lisansı olmadan üçüncü şahsın hesabına mahsup edilmesini öngören, ödemeleri, kredilerle gerçekleşen kontratlara göre sözleşme pasaportları, aşağıdaki gibi özelliklerle doldurulur:

1) “Banka adres bilgileri” kısmında, daha sonra yabancı kreditöre kredilerin iadesini gerçekleştiren ithalatçının hesabı açtırılan bankanın adres bilgileri gösterilir;

2) gümrük makamı, işbu Yönetmeliğin 3. bölümünce öngörülen düzende sözleşme pasaportunu düzenler;

3) ithalatçının bulunduğu faaliyet bölgesindeki hizmet veren bankanın ve/veya gümrük makamının değişmesi halde, sözleşme pasaportunun düzenlenmesi, işbu Yönetmeliğin 4. maddesince öngörülen düzende yapılır.

70-1. Üçüncü-yerleşik şahıslar tarafınca dış ticaret kontratların ödemesi, para transferi ve/veya ödeme gerçekleştirilmiş olan şahıs ve yukarıda adıgeçen üçüncü-yerleşik şahıslar arasındaki uygun anlaşmanın bulunmasıyla ancak mümkün olmaktadır.

 Dipnot: Yönetmelik yeni 70-1 maddesiyle tamamlanmıştır – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

71. Kontratın üçüncü-yerleşik şahıs tarafınca ödenmesi halde, sözleşme pasaportu, işbu Yönetmelikçe tespit edilen düzende üç nüsha halinde ithalatçı tarafından düzenlenir. Bu durumda, ithalat sözleşmesi pasaportunun “Üçüncü şahsın adres bilgileri” kısmı doldurulmuyor. İthalat sözleşmesi pasaportunun gerekli işlemi yapıldıktan sonra, ithalatçı gümrük makamına, sadece “Üçüncü şahsın adres bilgileri” kısmı doldurulacak olan sözleşme pasaportuna beş (taraflardan birine- ithalatçı, ithalatçı bankası, gümrük makamı, üçüncü şahıs ve üçüncü şahsın bankası) ve daha fazla (üçüncü şahsın ithalatına göre kontrata katılanların sayısına bağlı olarak) nüshada ek sayfa sunar. Bu durumda, gümrük makamına düzenlemek için ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfanın sunulması, üçüncü şahsın katılımıyla ithalatçı tarafınca yapılır.

Gümrük makamı, ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfanın iki nüshasını, işbu Yönetmeliğin 3. bölümünce tespit edilen düzende ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfa düzenleyen üçüncü şahsın bankasına gönderir. İthalat sözleşmesi pasaportunun düzenlenmesi reddedildiği halde, üçüncü şahsın bankası gümrük makamına gerekli ihbarnameyi gönderir. Üçüncü şahıs bankası tarafınca para kontrolünün ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfanın kabul edildiği halde, üçüncü şahsın bankası, ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfasının bir nüshasını ithalatçının yetkili bankasına gönderir.  

         İthalatçı ve üçüncü şahıs, düzenlemek için ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfaların kendinde bulunan nüshalarını ithalatçının yetkili bankasına sunar. İthalatçının yetkili bankası, ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfa düzenler veya düzenlemeyi reddetme gerekçesi bulunduğu halde, gümrük makamına ve üçüncü şahsın bankasına, işbu Yönetmeliğin 3. kısmınca öngörülen düzende gerekli ihbarname gönderir. Üçüncü şahsın bankası, para kontrolüne ithalat sözleşmesi pasaportunun kabul edilmesi hakkında ithalatçının yetkili bankasının ihbarnamesi alıncaya kadar sözkonusu sözleşme pasaportuna göre ödemeyi gerçekleştirmiyor.

         Üçüncü şahsın bankası, ödeme gerçekleştirildiği tarihten itibaren 3 işçi günü içerisinde, ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfaya göre yapılan ödemeler hakkında bilgileri ithalatçının yetkili bankasına göndermek zorundadır.

         İthalatçının yetkili bankası, üçüncü şahsın bankası tarafınca ödemeler gerçekleştirilen ithalat sözleşmesi pasaportuna ek sayfalara göre ödenen tutarlar hacminin para kontrolünü gerçekleştirir, ödemelerin genel tutarının ithalat kontratında gösterilen tutarı aşması halinde, bunun hakkında, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’na ve gümrük makamına haber verir.

         Para hareketi ile ilgili işlemlere göre ödemeler, ithalatçı tarafınca alınan, fotokopisi, kendinin hizmet veren bankasına üçüncü şahısça sunulan Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın lisansına dayanılarak üçüncü-yerleşik şahıs tarafınca yapılır. İthalatçının yetkili bankası,üçüncü şahsın bankası tarafınca yapılan ödemelerin genel tutarının, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası lisansında gösterilen tutarı aştığı takdirde, bunun hakkında Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’na ve gümrük makamına haber verir.

         Üçüncü-yerleşik şahıs tarafınca ithalat kontratının ödenmesi halinde, sözleşme pasaportunun “Banka adres bilgileri” kısmında, üçüncü-yerleşik şahıs bankasının adres bilgileri gösterilir. Bu durumda, adıgeçen bankanın sözleşme pasaportunda imzası talep edilmemektedir. Böyle kontratlara göre malların ödenmesine dair banka ihbarnamesinin yerine, ithalatçı tarafınca gümrük makamına, kontrata üçüncü-yerleşik şahıs tarafınca ödeme yapıldığını teyit eden evraklar (hesap yapıldığına dair fatura, teleks v.s.) sunulur.

         71-1. Kontrat ödemesi herhangi bir üçüncü şahıs tarafınca yapıldığı takdirde, sözleşme pasaportuna ek sayfalar düzenlenmeksizin “Üçüncü şahsın adres bilgileri” kısmı doldurularak, sözleşme pasaportunun beş nüsha olarak düzenlenmesi mümkün olmaktadır.  

         Bu durumda, ithalat sözleşme pasaportunun düzenlemeye sunulması, işbu Yönetmeliğin 71. maddesince öngörülen düzende üçüncü şahsın katılımıyla ithalatçı tarafınca yapılır.

         Dipnot: Yönetmelik yeni 71-1 maddesiyle tamamlanmıştır – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

         72. Hesapların akreditif şeklinde veya banka garantisinin yerine getirilmesinde, yetkili bankanın gümrük makamına ihbarnamesi, işbu Yönetmeliğin 58. maddesince tespit edilen düzen ve sürede net ödeme yapıldığında gönderilir.

         Eğer, icra eden diğer banka ise, son şahıs, yetkili bankaya, hesapların akreditif şeklini veya banka garantisinin yerine getirilmesini öngören dış ticaret kontratına göre ödemelerin ve/veya para transferinin gerçekleştirildiğini teyit eden ödeme evraklarının fotokopisini yetkili bankaya göndermek zorundadır.

Dipnot: 72. madde yeni redaksiyonda – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.    

72-1. Eğer, dış ticaret kontratı, ihracatçı veya ithalatçı tarafından banka garantisinin bulunmasını öngörüyorsa, sözleşme pasaportunun “Bankanın, gümrük makamının özel notları” kısmında banka garantisinin bulunması gösterilir.

Garanti veren banka tarafınca dış ticaret kontratına göre ödeme gerçekleştirildiği takdirde, sözleşme pasaportu ancak, yerleşik olmayan şahıs yararına ödeme yapıldığını teyit eden ödeme evrakının bu bankaca yetkili bankaya sunulmasından sonra kapatılır.

Dipnot: Yönetmelik yeni 72-1 maddesiyle tamamlanmıştır – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.  

73. Bononun ödeme aracı olarak kullanılmasını öngören dış ticaret sözleşmelerinin gerçekleştirilmesinde, gümrük makamının ve yetkili bankanın, Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük sınırından malların geçmesi uygun olan kontratta, bononun ödeme aracı olarak kullanılmasını öngören ödeme şartlarının bulunmasını kontrol etmeleri gerekir.

Bonoyu kullanarak ödeme yapan ihracatçı veya ithalatçı hesabına hizmet veren yetkili banka, bono metnini kontrol eder ve onun Kazakistan Cumhuriyeti’nin bono mevzuatına uygunluğuna (talep edilen adres bilgilerinin bulunması, birkaç cironun sürekliliği v.s.) dair, bankaya bononun geldiği tarihten itibaren en geç üç işçi gününde yazılı olarak gümrük makamına haber verir.     

74. Bononun ödeme aracı olarak kullanımıyla dış ticaret işlemlerini gerçekleştiren ihracatçının sorumluluğu altına, bonoya göre ödemenin alındığını veya ona üçüncü şahıs haklarının verilmesini teyit eden evrakların yetkili bankaya ve gümrük makamına hemen verilmesi girer.

Gümrük makamı ve yetkili banka, ihracatçı-bono tutucudan (bonocudan) aşağıda gösterilen evrakları almayıncaya kadar sözleşme pasaportunu kontrol altında tutmak zorundalar (ihracatçının bonoyu kullanmasına bağlı):

1) ödeme yapan şahıs veya bono sorumlusu diğer şahıs tarafınca ödenmesinde bonoya göre ödeme geldiği takdirde, sözkonusu ödemeyi teyit eden evraklar (bono fotokopisi ve ödeme evrakı);

2) bononun ihracatçı tarafınca sayım yapılması içim sayım ofisine sunulması takdirde – bononun yapılmış olan sayımını yani, diskont çıktıktan sonra veya yapılmadan bono tutarının ihracatçıya ödenmesini teyit eden evraklar (sayım ofisi yararına ciro bonosu fotokopisi ve ödeme evrakı);

3) bononun ödeme aracı olarak kullanıldığı takdirde – bonoya mülkiyet hakkı verilen şahısla kontrat, uygun cirosu olan sözkonusu bononun fotokopisi, smzkonusu işlemin yapıldığını teyit eden diğer evraklar (sözleşme pasaportu, yükün gümrük deklarasyonu v.s.).

Diğer bankaya bonoya göre ödeme yapıldığında, ihracatçı-bono tutucu (bonocu), kendisinin yetkili bankadaki hesabına mahsup etmesi konusunda adıgeçen bankayı görevlendirmelidir.

75. Eğer, bono emisyoncusu ithalatçının kendisi ise ve ithalat sözleşmesine göre mal, bono ödeme süresi doluncaya kadar teslim edilmiş ise, sözleşme pasaportu, sözkonusu bononun ödemeye sunma süresine kadar kontrol edilmesi gerekir. Bu durumda, bono tutarı, kontratın genel tutarını aşmamalıdır. Hesapların bono şekliyle ithalat kontratına göre bono emisyoncusu üçüncü şahıs ise, sözleşme pasaportu, malların ithalatçıya teslim edilme tarihine kadar kapatılmıyor.

76. Ortak-yerleşik olmayan şahıs tarafınca diğer-yerleşik şahısa talep hakkının verilmesinde veya borcun transfer edilmesinde, ihracat veya ithalat sözleşmesi pasaportu, işbu Yönetmeliğin 6. bölümünce tespit edilen düzende kapatılır. Talep hakkının verilmesinde veya borcun transfer edilmesinde sözleşme pasaportunun kapatılması için gerekçe, işbu Yönetmeliğin 47. maddesi ve 5) alt maddesince öngörülen talep hakkının diğer-yerleşik şahısa geçirilmesini teyit eden evraklar, ayrıca, ihracatçının veya ithalatçının borç transferini kabul etmesi ve işbu Yönetmeliğin 47. maddesi ve 4) alt maddesince öngörülen diğer evraklar olmaktadır. Sözkonusu evrakların bulunmasıyla, ihracatçının veya ithalatçının yararına diğer-yerleşik şahıs tarafınca yerleşik olmayan şahsın borcunu kapatmak için ödeme sadece Kazak Tengesinde yapılabilir.

77. İhracatçı veya ithalatçı, aşağıdaki durumlarda, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın normatif hukuki kararnameleri gereğince sermaye hareketi ile ilgili işlemlere lisans vermek için gerekli tedbirleri almak zorundadır:

1) Kazakistan Cumhuriyeti toprağında malın gümrük işlemi yapıldığı tarihten itibaren 120 takvim gününü aşan sürede ihracat kazancının gelmemesi;

2) avans ödemesi, bunun içinde, bono ödemesi yapıldığı tarihten itibaren 120 takvim gününü aşan sürede ithalat kontratına göre malların teslim edilmemesi.

Dipnot: 77. madde yeni redaksiyonda – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

77-1. İhracatçı veya ithalatçı, aşağıdaki durumlarda, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın normatif hukuki kararnameleri gereğince sermaye hareketi ile ilgili işlemleri gerçekleştirmek için gerekli tedbirleri almak zorundadır:

1) Kazakistan Cumhuriyeti toprağında malın gümrük işleminin, bunun içinde, bono ödemesinin, ihracat kazancının gelme tarihinden itibaren 120 takvim gününü aşan sürede gerçekleştirilmemesi;

2) ithalat kontratına göre malın teslim tarihinden itibaren 120 takvim gününü aşan sürede ödemenin yapılmaması.

Dipnot: Yönetmelik yeni 77-1 maddesiyle tamamlanmıştır – K.C. Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun 3 Haziran 2002 tarih ve 203 sayılı kararıyla, K.C. Devlet Gelirler Bakanı’nın 17 Haziran 2002 tarih ve 574 sayılı emriyle_.

78. İhracatçı veya ithalatçı, işbu Yönetmeliğin 74. maddesinde öngörülen evrakları yetkili bankaya sunmadığı, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın lisansı ve/veya kayıt belgesini, sermaye hareketi ile ilgili işlemlere sunmadığı takdirde, yetkili banka, sözkonusu dış ticaret kontratına göre sözleşme pasaportunu düzenleyen gümrük makamına durum hakkında haber vermek zorundadır.

79. Üzerinde kayıtlı bilgileri olan bilgi taşıyıcılarının (manyetik diskler, manyetik bant,  compact diskler, floppy-diskler, kağıt bilgi taşıyıcıları v.s.) Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük toprağına ithal edilmesi ve Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük toprağından ihraç edilmesinde, sözleşme pasaportu, bilgiler ve taşıyıcıların fiyat tutarlarına göre düzenlenir. 

80. Lising (mali kira) anlaşmalarına göre, sözleşme pasaportu, yükün gümrük deklarasyonunda bildirilen ithal edilen tesisin fiyatına göre düzenlenir.

81. İhracatçının veya ithalatçının, kontrata göre sözleşme pasaportunu kaybettiği takdirde, tamamlanmamış hesaplar, sözleşme pasaportunun ikinci nüshası, işbu Yönetmeliğin 3. kısmında tespit edilen düzende ihracatçının veya ithalatçının yazılı dilekçesine dayanılarak düzenlenir. Bu durumda, işbu Yönetmeliğin 3. kısmınca öngörülen evrakların ihracatçı veya ithalatçı tarafınca sunulması talep edilmemektedir. Sözleşme pasaportunun ikinci nüshası, gümrük makamının ve yetkili bankanın dosyasında bulunan sözleşme pasaportu orijinalinin tam fotokopisi olmalıdır. Sözleşme pasaportunun ikinci nüshası düzenlenirken, gümrük makamı “İkinci nüsha” işaretini koyar.

10. İşbu Yönetmeliğe aykırı davrandığı için bankaların sorumluluğu

82. Bankalar, işbu Yönetmelik taleplerine aykırı davrandığı için Kazakistan Cumhuriyeti mevzuatı gereğince sorumlu olurlar.

83. Bankaların işbu Yönetmeliğe sistematik olarak aykırı davrandığı için para kontrolü makamları, kendi yetkileri çerçevesinde cezalar kesme hakkına sahiplerdir.

11. İşbu Yönetmeliğe aykırı davrandığı için ihracatçının veya ithalatçının sorumluluğu

84. İhracatçı veya ithalatçı, tasdik edildikten sonra sözleşme pasaportuna düzeltmeler yaptığı-taklit ettiği, veya banka sorumlusunun imzasını ve/veya banka mührünü ve gümrük makamı görevlisinin imzasını ve/veya onun mührünü taklit ettiği, sözleşme pasaportunda gösterilen mallara uygun olmayan malların Kazakistan Cumhuriyeti dışına ihracı, ayrıca, Kazakistan Cumhuriyeti’nin gümrük, idari ve cezai mevzuatı gereğince, işbu Yönetmelik taleplerine uymadığı için sorumlu olur.

12. İşbu Yönetmeliğin taleplerine aykırı davrandığı için ihracatçılar, ithalatçılar mensuplarının ve para kontrolü makamları ve ajanları görevlilerinin sorumlulukları

85. İhracatçıların ve ithalatçıların sorumlu mensupları ve para kontrolü makamlarının ve ajanlarının görevlileri, işbu Yönetmeliğin taleplerine aykırı davrandığı için, Kazakistan Cumhuriyeti’nin mevzuatı gereğince, cezai, idari, medeni ve hukuki sorumluluk taşırlar.

86. Para kontrolü makamlarının ve ajanlarının görevlileri, para kontrolü fonksiyonlarını yerine getirirken öğrendikleri bilgileri yaydığı için, Kazakistan Cumhuriyeti’nin mevzuatı gereğince sorumluluk taşırlar.

Kazakistan Cumhuriyeti                               Kazakistan Cumhuriyeti

Devlet Gelirleri Bakanı                                Merkez Bankası Başkanı

Kazakistan gümrük düzenlemeleri

Kazakistan veya Uluslararası Mevzuat tarafından yasaklanmayan ürün ve araçların  ithali ve ihracı herkes tarafından yapılabilir. Kazakistan Cumhurbaşkanlığı ve Hükümeti, ithal ve ihraç edilen ürün ve araçlar için, yasayla, kotalar koyabilir;  tarife ve tarife dışı düzenlemeler yapabilir, bunların ihracını ve ithalini yasaklayabilir.

1- Gümrük İşlemleri

Kazakistan sınırlarından geşiş yapan tüm ürün ve arçlar gümrük düzenlemelerine tabidir. İthal/ihraç edilen malların gümrükleme işlemleri gümrük brokerlerinin yardımı ile gerçekleştirilir. Gümrük brokerliği sistemi yasayla oluşturulmuş ve lisanslı çalışan birimlerdir.

Aşağıdaki durumların varlığı halinde, orijin ülke mal sertifikasının gümrük birimlerine sunulması gerekmektedir:

Uluslararası anlaşmalar gereği mal indirilmiş tarifeye tabi tutuluyorsa,

İthalat tarife dışı düzenlemeye tabii tutulmak isteniyorsa,

Kazakistan tarafından imzalanmış uluslararası anlaşmalarda ön görülen diğer durumların varlığında.

a- Gümrük Beyanı:

Gümrük mevzuatına göre gümrük beyanı şarttır. Beyanda mal ile ilğili açık bilgiler, onların GTİP u ve gümrük otoritesince talep edilen sözlü, yazılı, e-mail veya başka şekillerde olan bilgiler deklare edilir.

Kazakistan Cumhuriyeti gümrük sınırından nakledilen mal ve taşıt araçları, gümrük rejimleri değiştirilen mal ve taşıt araçları, ve diğer mal ve taşıt araçları Kazakistan Cumhuriyeti gümrük yasalarında belirlenen durumlarda, Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Organına beyan edilmeye tabidir.

Mallar gümrük işlemlerinin yapıldığı Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Organına beyan edilir.

Malları taşıyan taşıt araçları bu maddenin üçüncü kısmında öngörülen durumların dışında, mallarla birlikte beyan edilir.

Deniz, nehir gemileri ve hava taşıt araçları, Kazakistan Cumhuriyeti gümrük topraklarına geliş liman veya havaalanlarında veya Kazakistan Cumhuriyeti gümrük topraklarından gönderme liman veya havaalanlarında beyan edilirler. Yük almamış ve yolcu taşıyan taşıt araçları Kazakistan Cumhuriyeti gümrük sınırını geçme sırasında beyan edilir.

Gümrük beyannamesi verme süresi, mal ve taşıt araçlarının Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Organına sunulduğu tarihten sonra gelen 15 günü geçemez.

Kazakistan Cumhuriyeti gümrük sınırını geçmekte olan yük almamış ve yolcu taşıyan taşıt araçları, Kazakistan Cumhuriyeti gümrük sınırını geçme sırasında doğrudan beyan edilir.

Süreler, Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Organının izniyle, Kazakistan Cumhuriyeti merkezi gümrük organının belirlediği düzende uzatılabilir.

Gümrük beyannamesi verme işlemini, esasında beyannamenin doldurulduğu aşağıdaki bilgileri onaylayan belgelerin Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Organına sunulması takip etmelidir:

gümrük işlemine tabi olan mal ve taşıt araçlarının mülkiyet hakkı (yönetme ve kullanma hakkı);

beyannamecinin gümrük beyannamesi sunma yetkisi;

malların taşınmasıyla ilgili dokümanlar;

malların gümrük değeri ve kökeni; proforma fatura

gümrük ödemeleri ile vergilerinin ödenmesi ve (veya) tarife kolaylıkları veya tarife preferansları, vergi ödemelerinde kolaylıklar sağlanması için gerekçeler;

mutlak olarak talep edilen standartlara uygunluk;

yetkili devlet organlarından ilgili izinler ve Kazakistan Cumhuriyeti yasalarında ve (veya) Kazakistan Cumhuriyeti’nin uluslararası anlaşmalarında öngörülen durumlarda diğer belgeler.

Dış ticarete taraf olan kişinin sicil kaydı.

Gerekli belgelerin listesi, bu Kanunda belirlenen gümrük rejimlerinin taleplerine uygun olarak Kazakistan Cumhuriyeti merkezi gümrük organı tarafından belirlenir ve mutlak olarak yayınlanır.

Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Organı beyannamede ve gümrük amacı için sunulan belgelerde bulunan bilgileri kontrol etme amacıyla, Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Organının yöneticisinin yazılı izniyle ek bilgileri talep edebilir.

Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Organı eksik olan belgelerin ve bilgilerin sunulması için süre tanıyabilir. Ek belgelerin talep edilmesi, beyannamenin kabul edilmesini ve malların çıkarılmasını reddetmek için gerekçe olamaz.

Gümrük amacı için gerekli gümrük beyannamesi ve belgelerini verme tarihi, Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Organının görevlisinin şahsi mührüyle, Kazakistan Cumhuriyeti merkezi gümrük organının belirlediği şekilde düzenlenen belgelerin yazısında belirlenir ve onaylanır. Onaylandıktan sonra yazılan belgeler beyannameciye iade edilir.

Belgelerin düzenlenmesinde hata olması ve (veya) beyannameciye iade edilen yazıya ek belgelerin eklenmesi gerektiğinde, Kazakistan Cumhuriyeti Gümrük Organının görevlisi tarafından onaylanan uygun yazı yazılır.

Beyan Çeşitleri:

Kargo beyanı,

Gümrük değer beyanı,

Yolcu beyanı.

b- Gümrük Rejimleri:

Kanunların izin verdiği ölçüde, kişiler gümrük rejimini seçmekte, onu değiştirmekte serbesttir.

Kazakistan Gümrük mevzuatına göre, 17 çeşit gümrük pozisyonu kategorisi mevcuttur. Bunlar; Serbest dolaşım için mal çıkarma rejimi, Malın geri ithalatı rejimi, Mal transiti gümrük rejimi, Depo gümrük rejimi, Gümrüksüz ticaret mağazası rejimi, Kazakistan Cumhuriyeti gümrük topraklarında malların işlenmesi rejimi, Malın gümrük kontrolü altında işlenmesi rejimi, Malın geçici olarak getirilmesi ve çıkarılması rejimi, Serbest gümrük bölgesi ve serbest depo gümrük rejimleri, Gümrük toprakları dışındaki malları işleme rejimi, Mal ihracatı rejimi, Malın geri ihracatı rejimi, Malların imha edilmesi rejimi, Devlet yararına maldan vazgeçme rejimi, Özel Gümrük Rejimi.

2- Malların İthali ve İhracı

Malların ithali ve dağıtımı;

Vergi ve Gümrük ödemelerinin yapılması,

Tarife dışı gereksinimlerin karşılanması,

Kazak Kanunları ve diğer mevzuatlarda istenen diğer gereksinimlerin karşılanması,

Gümrük beyan işleminin tamamlanması,

İşlemlerini gerekli kılar.

Malların ihracatında, bazen, ihracat gümrük vergisinin ödenmesi gerekmektedir. Diğer yükümlülükler ithalat yükümlülükleri ile aynıdır. Gümrük amacıyla belgelerin doldurulması da dahil olmak üzere gümrük işlemleri kazakça veya Rusça olarak yapılır.

3- Kazakistan Gümrük Uygulamalarının Yasal Dayanağı

Kazakistan Gümrük Kanunu, Kazakistan Anayasasına, WTO Sözleşmelerine ve Gümrük İşlemlerinin Basitleştirilmesi ve Uyumlaştırılması Hakkındaki Kyoto Konvensiyonuna (1974) uygun olarak hazırlanmış ve yürürlüğe konulmuştur.