AZERBAYCAN CUMHURİYETİ

 YABANCI SERMAYE KANUNU

         İşbu Kanun Azerbaycan’a yabancı sermaye yatırımının hukuki ve ekonomik ilkelerini belirlemektedir. Kanun yabancı maddi ve mali kaynaklardan iyi sonuçlar sağlayabilecek şekilde faydalanmaya, modern donatım ve teknolojinin Azerbaycan’a aktarılmasına yöneliktir ve yabancı yatırımcıların haklarını  garanti eder.

1.   BÖLÜM.

GENEL İLKELER

         MADDE 1: YABANCI SERMAYE

         Azerbaycan’da  yabancı sermaye ile ilgili tüm konular işbu Kanun, diğer kanunlar ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nin imzalamış bulunduğu uluslararası anlaşmalara göre yürütülür.

         MADDE 2: YABANCI YATIRIMCILAR

         Azerbaycan Cumhuriyeti’nde yabancı yatırımcılar;

         a) Yabancı tüzel kişiler

         b) Yabancı ülke vatandaşları, uyrukluğu bulunmayan kişiler ve yabancı ülkelerde oturan Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları (ikamet ettikleri ülkelerde işadamları olarak sicil ve kayıt yaptırdıkları halde)

         c) Yabancı devletler

         d) Uluslararası kuruluşlar olabilir.

         MADDE 3: YABANCI SERMAYE VE YATIRIM ŞEKİLLERİ.

         Yabancı işadamlarının gelir sağlamak amacıyla çeşitli faaliyet alanlarına yaptıkları yatırımlar menkul, menkul hakları, maddi olmayan fikir ürünleri ve diğer haklar şeklinde olabilir.

         Yabancı yatırımcılar Azerbaycan’a şu koşullar altında yatırım yapabilirler:

         a) Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları ve tüzel kişileriyle ortak tesis ve şirket kurabilirler.

         b) Yabancı işadamları kendi tesisini kurabilirler.

         c) Tesisler, emlak, bina, yapılar, hisse, değerli kağıtlar ve Azerbaycan yasalarına uygun olarak diğer malları alabilirler.

         d) Arsa ve diğer doğal kaynakları kullanabilir ve emlak sahibi olabilirler.

         e) Azerbaycan Cumhuriyeti vatandaşları ve tüzel kişileriyle yatırım şekillerini öngören yasaya uygun anlaşmalar yapabilirler.

         MADDE 4: YABANCI YATIRIMCILARIN

          ÖZELLEŞTİRMEYE KATILMASI

         Yabancı yatırımcılar Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarında belirtilmiş ilke ve koşullar altında devlet, belediye tesislerine, yatırımı tamamlanmamış yapıların özelleştirilmesine katılabilirler.

         MADDE 5: YABANCI YATIRIMIN YASAL YÖNÜ

         Yabancı yatırımcıların yasal hakları Azerbaycan vatandaşları ve tüzel kişileri (işbu Kanunla öngörülen yasaklar hariç) (temin edilmiş emlak  hakları, yatırım alanları) için sağlanmış koşullardan az olamaz. Ancak ekonominin geliştirilmesi  tercih edilen iş koşullarında veya bazı bölgelerde Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarınca yabancı yatırımcılar için ek vergi kolaylıkları ve diğer teşvikler verilebilir.

         MADDE 6: FAALİYET  ALANLARI

         Yabancı yatırımı bulunan firmalar Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarınca yasaklanmış olanlar hariç tüm alanlarda faaliyet gösterebilirler. Yabancı yatırımı bulunan firmalar Azerbaycan Bakanlar Kurulu’nun belirlediği listeye alınmış dallarda yalnız lisans almak suretiyle faaliyet gösterebilirler.

         MADDE 7: YABANCI YATIRIMIN SINIRLANDIRILMASI

         Milli savunma, milli güvenlik bakımından Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarınca yabancı yatırımı bulunan firmaların faaliyetinin sınırlandığı veya yasak edildiği bölgeler belirlenebilir.

         MADDE 8: YATIRIMCILIĞIN KOORDİNE EDİLMESİ

         Yabancı yatırımın Azerbaycan’a çekilmesi faydalı hale getirilmesi projesi ve uygulanması, yatırımcılığın kontrol edilmesi, yabancı yatırımcılara ve yabancı yatırımı bulunan tesislere yardım edilmesi Azerbaycan Bakanlar Kurulu’nca yapılır.

         2. BÖLÜM. YABANCI YATIRIMA DEVLET GARANTİSİ

         MADDE 9: YABANCI YATIRIMIN HUKUKİ GARANTİSİ

         Azerbaycan’da yabancı yatırımın tam hukuki garantisi işbu Kanun, diğer kanunlar ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nin imzaladığı uluslararası anlaşmalarla garanti edilir.

         MADDE 10: YASALARIN DEĞİŞMESİYLE İLGİLİ GARANTİ

         Yatırımdan sonra yürürlüğe  giren Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu yatırımı, yatırımcıyı olumsuz etkiliyorsa, bu durumda yabancı yatırımcı 10 yıl  eski kanunlara göre faaliyetini devam ettirir. Kanunda yapılmış değişiklik Azerbaycan  Cumhuriyeti’nin savunma, milli güvenlik, milli barış, çevrenin korunması, vergi, kredi ve finansman ile moral ve halkın sağlık durumuyla ilgiliyse adı geçen hüküm geçersizdir.

         MADDE 11: MİLLİLEŞTİRME VE İSTİMLAK GARANTİSİ

         Azerbaycan’da yabancı yatırım Azerbaycan Cumhuriyeti devleti ve halkına zarar verdiği özel durumlar hariç millileştirilemez ve istimlak edilemez.

         Millileştirilme kararları ancak Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi’nce verilebilir. Yabancı yatırım doğal afet, kaza, salgın hastalık ve diğer olağanüstü nitelikli olaylar hariç istimlak edilemez. İstimlak kararı Azerbaycan Bakanlar Kurulu kararı ile alınabilir. Millileştirme ve istimlak kararı alınırsa yatırım bedeli sahibine acilen ödenir.

         MADDE 12: YABANCI YATIRIMCIYA TAZMİNAT VERİLMESİ

VE ZARARIN       ÖDENMESİ

         Millileştirme  veya istimlak kararı alındığı zaman yabancı yatırımcıya verilecek tazminat yatırımın gerçek bedeli üzerinden ödenmelidir. Tazminat döviz olarak verilir ve talep üzerine yabancı bankalara da havale edilebilir. Yabancı yatırımcılar  Azerbaycan yasalarına aykırı hareket eden devlet makamları veya yetkililerin ihmali sonucunda gördükleri zararın ve kar kayıplarının tazminini talep etme hakkına sahiptirler.

         Tazminatın miktarı zararın ödenmesi ödenme süresi ve şekilleri üzerindeki anlaşmazlıklar Azerbaycan Yüksek Mahkemesince çözüme bağlanır veya tarafların imzaladığı anlaşmada veya Azerbaycan’ın imzaladığı uluslararası anlaşmada öngörülüyorsa Azerbaycan’ın hakem mahkemesinde çözüme bağlanır.

MADDE 13: YATIRIMCILIK FAALİYETİNE SON VERİLMESİ

İLE İLGİLİ      GARANTİ

         Yabancı yatırımcı yatırım faaliyetine son verildiği zaman hakettiği yatırım için tazminat ve diğer ilgili gelirlerini gerçek değeriyle para veya mal şeklinde alma hakkına sahiptir.

         MADDE 14: GELİR VEYA PARA GİRDİLERİNİN DÖVİZLE

TRANSFER    EDİLME GARANTİSİ

         Yabancı yatırımcılar gelir veya  diğer para girdilerini ve yasal yatırımcılık faaliyeti sayesinde aldığı döviz gelirini ilgili vergileri ödedikten sonra dış bankalara transfer edebilir.

         MADDE 15: GELİRİN KULLANILABİLME GARANTİSİ

         Yabancı yatırımcılar Azerbaycan’da sağladıkları gelirle yeniden yatırım yapabilir, Azerbaycan bankalarına yatırabilir, Azerbaycan  Cumhuriyeti Milli Bankasının belirlediği kur ve koşullarla  döviz alabilir.

         3. BÖLÜM. YABANCI YATIRIMLI TESİSLERİN KURULMASI VE                               FAALİYETLERİ

         MADDE 16: YABANCI YATIRIMLI TESİSLER

         Yabancı yatırımlı tesisler anonim şirket, limited şirket veya Azerbaycan yasalarına aykırı olmayan diğer ortaklıklar veya kurumlar şeklinde kurulabilir. Azerbaycan’da yabancı yatırımcıların ortaklığıyla şirketler, tesisler, yabancı yatırımcının kendi tesisi, yabancı tüzel kişilerin büroları, temsilciliği kurulabilir. Ortak tesisler ve yabancı yatırımcıların tesisleri Azerbaycan Cumhuriyeti tüzel kişileridir. Yabancı yatırımlı tesislerin kurulma ilkeleri Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarınca düzenlenir. Yabancı yatırımlı bankanın kurulması Azerbaycan Cumhuriyeti’nin banka ve bankacılık kanunlarına uygun olarak gerçekleştirilir.

         MADDE 17: EKSPER RAPORU

         Yabancı yatırımlı tesislerin kurucuları adı geçen tesisler kurulduğu zaman Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına uygun olarak belirtilmiş durum ve koşullarda sıhhi eksper ve çevre korumasıyla ilgili raporlar almalıdırlar. Yabancı yatırımlı tesislerin faaliyeti süresince ve adı geçen tesislerin faaliyetine son verildiği zaman böyle raporların alınması zorunludur. Doğal kaynakların işletilmeye açılması büyük tesislerin kurulması veya rekonstrüksyonu gerçekleştirildiği zaman ayrıca fizibilite ile ilgili eksper raporunun bulunması zorunludur.

         MADDE 18: DEVLET SİCİL VE KAYDI

         Yabancı yatırımlı tesislerin ilgili devlet makamlarınca sicil ve kayıdı yapılır. Tesis belgelerinin hazırlanması, sicil ve kayıt yöntemleri Azerbaycan Bakanlar Kurulunca belirlenir. Yabancı yatırımlı tesislerin kayıdı yapıldığı anda adı geçen tesis tüzel kişi sayılır. Kayıt yapan makamlarca sicil ve kayıdın yapılması basında yayınlanır. Adı geçen tesisin kayıdı yapıldıktan sonra yabancı yatırımla ilgili olan devlet makamınca sicili yapılır. Yabancı sermayeli tesisin kayıdının yapılması yalnız Azerbaycan Cumhuriyeti’nin adı geçen tesisin kurulması ile ilgili kanununun çiğnenmesi belgelerin uygun olmaması veya öngörülen faaliyet alanının Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarınca yasaklanmış olması halinde reddedilebilir. Tesisin kayıt yapılması reddedildikten sonra Azerbaycan Cumhuriyeti   mahkemelerine başvurulabilinir.

         MADDE 19: ŞUBE, BÜRO VE TEMSİLCİLİK

         Yabancı yatırımlı tesisler Azerbaycan ve ilgili yabancı ülke kanunlarına uygun olarak Azerbaycan’da veya üçüncü ülkede tüzel kişi haklarına sahip şube, büro ve temsilcilik kurabilirler.

         MADDE 20: TESİSLERİN BİRLEŞMESİ

         Yabancı yatırımlı tesisler Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarına uygun olarak  anonim şirket ve konsorsiyumlar kurabilirler. Bu tesisler daha önce kurulmuş tesislere de ortak  olabilirler.

         MADDE 21: ORTAK ŞİRKETE TARAFLARIN YATIRIMI

         Ortak şirkete tarafların sermaye yatırımının miktarı yatırım süresi yatırma  koşulları ve yatırımın değerlendirilmesi tesis ana sözleşmesinde yazılır. Ortak tesisin sermaye payı olarak konulan menkullerin değeri tarafların anlaşmasına bağlıdır. Kaydın yapılmasını müteakip bir yılda taraflarca ana sözleşmede belirtilmiş sermayenin %50’sinin ödendiği belgelerle ispat edilmezse adıgeçen tesisin kaydını yapan makam kayıt ve tesisin sicilini iptal eder. İlgili bilgiler basında yayınlanır.

         MADDE 22: İHTİYAT AKÇESİ FONU

         Yabancı yatırımlı tesisler yaklaşık sermayesinin  %25’i  kadar  ihtiyat fonu kurar. İhtiyat fonu yıllık ayırmalar sayesinde oluşturulur. Ayırmaların miktarı ve para birimini tesis serbest olarak belirler.

         MADDE 23: MALIN SATIŞI VE AZERBAYCAN’A

MAL GETİRİLMESİ

         Yabancı yatırımlı tesisler ürettiği malın (verilen hizmet ve benzeri) fiyatını belirleme, iç piyasada satış koşullarını ve alıcıları seçmek hakkına sahiptir.

         MADDE 24: AZERBAYCAN’DA DÖVİZLE AÇILAN HESAPLAR

         Yabancı yatırımlı tesislerin döviz kullanması banka havaleleri Azerbaycan Cumhuriyeti’nin dövizle ilgili kanuna göre yapılır.

         MADDE 25: İHRACAT VE İTHALAT

         Yabancı yatırımcıya ait tesisler ve sermayesinin %30’dan  fazlasını yabancı yatırımın oluştuğu tesisler ürettiği malı (verdiği hizmeti) lisans almadan dış ülkeye çıkartabilir. Yabancı yatırımlı tesisler çalışma için gerekli malı lisans almadan ithal edebilme hakkına sahiptir. Yabancı yatırımlı tesislerin üretiminden alıkonulacak mallar Azerbaycan Bakanlar Kurulu’nca belirlenebilir.  Yabancı yatırımlı tesislerin kendi üretimi olan malların ihracatından sağlanan gelir kendilerine aittir.

         MADDE 26: GÜMRÜK VERGİSİ

         Ortak  şirketin veya yabancı yatırımcıya ait şirketin sermaye payı olarak getireceği mallar Azerbaycan’a getirildiği  zaman Gümrük Vergisi ve ithalat vergisinden  muaftır. Yabancı yatırımlı tesislerin yabancı personelince kendi ihtiyaclarını karşılamak için  getirdikleri mallar Gümrük Vergisinden muaftır.

         MADDE 27: SİGORTA

Azerbaycan Cumhuriyeti kanunlarınca yabancı yatırımlı tesislerin emlakının ve oluşacak risklerin sigortası öngörülmediği halde (zorunlu değilse) yalnız onların isteği üzerine sigorta yapılabilir.

         MADDE 28: VERGİ

         Yabancı yatırımcılar Azerbaycan Cumhuriyeti yasalarınca belirlenmiş vergileri öderler.

         MADDE 29: VERGİ AÇISINDAN YABANCI YATIRIMLI

TESİSLERİN   FAALİYETİNİN KONTROLÜ

         İlgili kurumlarca vergileri belirlemek amacıyla yabancı yatırımcı tesislerin mali ve ticari faaliyetleri denetlenebilir. Kanunla  görevlendirilmiş Azerbaycan Cumhuriyeti mali ve diğer devlet makamları adı geçen tesisleri icabında yetkileri çerçevesinde faaliyetin belli alanlarını denetleyebilir. Vergi daireleri ve diğer kurumlar ticari sırrın gizliliğini temin etmeleri zorunludur.

         MADDE 30: MUHASEBE

         Yabancı yatırımlı tesisler muhasebelerini  Azerbaycan  Cumhuriyeti’nde yürürlükte olan hükümlere göre tutabilecekleri gibi, istekleri üzerine kendi ülkelerinde yürürlükte olan hükümlere göre tutabilirler.

         MADDE 31: TAAHHÜTLERİN GARANTİSİ

         Yabancı yatırımlı tesisler taahhütlerini istikrazi emlaklarıyla garanti edebilirler. Bina yapımı, donatım ve diğer emlak hakları ve topraktan yararlanma hakları taahhütün garanti edilmesi için kullanılabilir.

         MADDE 32: MADDİ OLMAYAN FİKİR ÜRÜNLERİ VE

DİĞER HAKLAR

         Maddi olmayan fikir hakları ile ilgili yabancı yatırımlı tesislerin haklarının savunulması ve uygulanması konusu (know-how, ticari sır vb.) Azerbaycan kanunlarına uygun olarak gerçekleştirilir.

         MADDE 33: SÖZLEŞMELER

         Üretim ve mal münasebetleri bir arada ise alma, çıkarma, dinlenme, ücret, garanti ve tazminat konuları yabancı yatırımlı tesisler toplu ve ferdi sözleşmelerle düzenlenirler. Ücret, yıllık izin yabancı personelin emekli maaşı yabancı yatırımlı tesislerde ferdi sözleşmelerle çözüme bağlanır. Personel dövizle aldığı ücreti vergi ödendikten sonra yabancı bankaya havale edebilir.

         MADDE 34: SOSYAL SİGORTA VE SOSYAL TEMİNAT

         Yabancı yatırımlı tesis personelinin sosyal sigortası ve sosyal teminatı (yabancı personelin emekli maaşı hariç) Azerbaycan kanunlarına göre düzenlenir. Yabancı yatırımlı tesisler yabancı personelin vatandaşı bulunduğu ülkenin hükümlerine uyulmakla emekli maaş fonuna dövizle kesinti yapar. Tesisler personelin devlet sigortası fonuna ve yerel personelin emekli maaş fonuna Azerbaycan’da bulunan tesisler için belirlenmiş miktarda pirimler yatırır.

         MADDE 35: TASFİYE ETME

         Yabancı yatırımlı tesisler Azerbaycan yasalarına uygun olarak tasfiye edilebilirler. Tesisin aktiviteleri tesis tasfiye edildiği zaman gerçek değeri gözönünde bulundurularak vergiye tabi tutulur.

         4. BÖLÜM. YABANCI YATIRIMCILARCA DEĞERLİ 

KAĞITLARIN ALINMASI

         MADDE 36: DEVLETİN DEĞERLİ KAĞITLARININ ALINMASI

         Yabancı yatırımcıların devletin  değerli kağıtlarını alması Azerbaycan yasalarınca belirlenmiş koşullar altında olabilir.

         MADDE 37: YABANCI YATIRIMCILARCA TESİSLERİN HİSSE,

ORTAKLIK, DİĞER DEĞERLİ KAĞITLARININ ALINMASI

         Yabancı yatırımcılar Azerbaycan yasalarının belirlediği koşullar altında Azerbaycan’da bulunan tesislerin hisse, ortaklık ve diğer değerli kağıtlarını alabilirler.

         5. BÖLÜM. YABANCI YATIRIMCILARIN TORPAKTAN

YARARLANMA VE DİĞER MALLARA SAHİP OLMA HAKKI

         MADDE 38: TOPRAK VE DİĞER DOĞAL KAYNAKLARDAN

YARARLANMA     HAKKI

         Yabancı yatırımlı tesislere ve yabancı yatırımcılara topraktan yararlanma, kiralama hakkının ve diğer doğal kaynaklardan yararlanma, kiralama hakkının tanınması Azerbaycan Cumhuriyeti Toprak Kanunu  ve diğer kanunlarla düzenlenir.

         MADDE 39: KİRALAMA

         Emlakın yabancı yatırımlı tesis ve yabancı yatırımcılara kiraya verilmesi kira sahibiyle kiracı arasındaki sözleşme ve Azerbaycan Cumhuriyeti’nin ilgili kanununa uygun olarak  yürütülür.

         MADDE 40: İMTİYAZ ANLAŞMALARI

         Yabancı yatırımcılara doğal kaynaklar etüd işleri araştırma çalışmaları ve işletilmesi haklarının tanınması Azerbaycan Bakanlar Kurulu’nun imzaladığı Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Sovyetinin onayladığı imtiyaz anlaşmalarınca çözüme bağlanır. İmtiyazlı anlaşmalarda değişiklik (anlaşmada öngörülmüyorsa) yapılamaz.

         6. BÖLÜM. SERBEST EKONOMİK BÖLGELERDE

YABANCI YATIRIMI

MADDE 41: SERBEST BÖLGELERDE YABANCI YATIRIMLI

TESİSLER VE YABANCI YATIRIMCILARIN FAALİYETLERİ

         Azerbaycan’da serbest ekonomik bölgeler yabancı yatırımlı tesisler ve yabancı yatırımcılar için kolaylıkların sağlandığı bölgedir. Serbest ekonomik bölgelerin meydana getirilmesi burada yabancı yatırımlı tesislerin ve yabancı yatırımcıların kayıt koşulları Azerbaycan Cumhuriyeti Serbest Ekonomik Bölgeler Kanunu’yla belirlenir.

         7. BÖLÜM.

         MADDE 42: ANLAŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMLENMESİ

         Yabancı yatırımcılar ve yabancı yatırımlı tesislerle Azerbaycan Cumhuriyeti devlet makamları tesisler, kamu kuruluşları ve diğer tüzel kişileri arasında çıkan anlaşmazlıklar yabancı yatırımcı tesislerin üyeleri arasında, yabancı yatırımlı tesisler arasında çıkan anlaşmazlıklar Azerbaycan mahkemelerinde veya tarafların mutabakatı üzerine hakem mahkemesinde veya üçüncü bir ülkede yada Azerbaycan yasalarında öngörüldüğü halde üretimle ilgili anlaşmazlıkların çözüldüğü makamlarca çözüme bağlanır.

         MADDE 43: ULUSLARARASI ANLAŞMALAR

         Azerbaycan’ın imzaladığı uluslararası anlaşmalarda işbu kanunda bulunan maddelerden farklı maddeler olduğu halde uluslararası anlaşmalar tercih edilir.

     15 Ocak 1992

                                                                    A. MUTALLİBOV

                                                    Azerbaycan Cumhurbaşkanı